Boykot listeleri gündemde: Hangi markalar konuşuluyor, firmalar ne diyor?

Filistin merkezli BDS hareketi “öncelikli hedefler”le “organik boykotlar”ı ayırıyor; şirketler de kendi açıklamalarını yayımlıyor. İşte çerçeve ve öne çıkan örnekler.

Çerçeve: “Tek liste” yok, kampanyalar ve seviyeler var

BDS, tüketici boykotunda “öncelikli hedefler” ile başka kampanya türlerini ayrı tanımlıyor; bu da internette farklı listelerin dolaşmasını açıklıyor. Resmî kılavuz, hedef ve yöntem ayrımını özetliyor. 

Markalar ve son durum notları

• McDonald’s – İsrail operasyonunu şirket devraldı (225 restoran). 4 Nisan 2024’te Alonyal Limited’in McDonald’s Corporation’a satışı duyuruldu. Adım, boykot tartışmalarının sürdüğü bir dönemde geldi. 

• Starbucks – 2024’te satış/rehberlik etkisi: Şirket, Orta Doğu’daki savaşın satışları olumsuz etkilediğini belirtip yıllık satış beklentisini düşürdü; bölgedeki franchise Alshaya’da küçülme haberleri geldi. 2024 ortasında da boykot etkisinin sürdüğü raporlandı. 

• HP (Hewlett-Packard) – BDS’nin uzun süredir hedefinde. HP ise “BDS iddiaları asılsız; tüm pazarlarda hukuka ve insan haklarına uyuyoruz” açıklaması yapıyor. 

• PUMA – İsrail Futbol Federasyonu sponsorluğu 2024’te sona erdi. Şirket, kararın ticari/stratejik nedenlerle daha önce planlandığını söylerken; BDS cephesi yıllar süren kampanyanın sonucu olduğunu vurguladı. 

• Coca-Cola – BDS, Coca-Cola’yı “boykotlanabilir” olarak anıyor; hareket, konumunu ve gerekçesini zaman içinde güncelliyor (öncelik seviyesi kampanyaya göre değişebiliyor).

• Microsoft / Xbox – 2025 Nisan’da BDS, Microsoft’un (özellikle Xbox markasıyla) boykot çağrısı yapılan hedefler arasına eklendiğini duyurdu. 

Tüketici için doğrulama rehberi

1. Tarih ve kaynak bakın: Ekran görüntüsü tek başına delil değildir; resmî kampanya sayfası ve şirket duyurusunu kontrol edin. (Örn. BDS kılavuzu ve şirketlerin kurumsal sayfaları.) 

2. Ülke/marka ayrımı: Aynı grubun farklı ülkelerdeki şirketleri farklı politika izleyebilir.

3. Güncel durum: Listeler ve şirket beyanları zamanla değişebilir; son açıklamayı ve tarihlerdeki bağlamı kontrol edin.

4. Hukuki hatırlatma: Asılsız iddialar hukuki sonuç doğurabilir; haberde denge (kampanya iddiası + şirket yanıtı) esastır.

Sık sorulanlar

• “Tek bir resmî boykot listesi var mı?”
  Hayır. BDS’nin öncelikli hedefleri ve çeşitli yerel/organik kampanyalar var; internetteki listeler bu yüzden farklılık gösteriyor.

• “Bir markanın listede olması ne anlama geliyor?”
  Kampanya iddiasıdır; şirketin resmî yanıtıyla birlikte değerlendirilmelidir. (Örnek: HP’nin kurumsal yanıtı.) 

Haber: Abdurrahman REYHANLI boykot listesi