Pamukkale Üniversitesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Sevin Başer Öncel, akciğer kanserinin dünyada ve Türkiye’de en ölümcül kanser türleri arasında ilk sıralarda yer aldığını belirterek, en büyük sorunun hastalığın genellikle geç evrede tespit edilmesi olduğunu söyledi.
AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Öncel, akciğer kanseri vakalarının eskiden daha çok 50–60’lı yaşlardan itibaren görülürken, artık daha genç yaş gruplarında da tanı konulmaya başlandığını ifade etti.
“En önemli neden sigara, en büyük sorun geç tanı”
Akciğer kanserinde en önemli risk faktörünün sigara olduğunun altını çizen Prof. Dr. Öncel, şu bilgileri verdi:
“Akciğer kanseri, tüm kanser türleri içinde en ölümcül olanlardan biri. Bunun en önemli sebebi, akciğer kanserinin geç tanı alması. Gecikmiş evrede tespit edilince tedavi olasılıklarımız düşüyor. Evre 4’teki bir hastanın 5 yıllık yaşam olasılığı yüzde 5–10’lardayken, evre 1’deki hastanın 5 yıllık yaşam oranı yüzde 90’ların üzerinde. O yüzden ne kadar erken tespit edebilirsek o kadar uzun süre hastalarımız yaşıyor.”
Bilimsel veriler de bu tabloyu destekliyor. Uluslararası ve ulusal çalışmalarda, akciğer kanserinde tüm evreler bir arada değerlendirildiğinde genel 5 yıllık sağkalım oranının yüzde 15–20 seviyelerinde olduğu, erken evrede yakalanan hastalarda ise bu oranın belirgin şekilde yükseldiği belirtiliyor.
Her yıl dünyada milyonlarca yeni vaka
Akciğer kanserinin küresel ölçekte ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Öncel, dünyada her yıl yaklaşık 2,5 milyon kişiye akciğer kanseri tanısı konulduğunu, Türkiye’de de her yıl on binlerce yeni vakanın ortaya çıktığını hatırlattı.
Sağlık otoritelerinin verilerine göre akciğer kanseri, hem dünyada hem de Türkiye’de kansere bağlı ölümler arasında ilk sırada yer alıyor.
“Sigara içenler mutlaka hekime başvurmalı”
Akciğer kanseri vakalarının yaklaşık yüzde 90’ının tütün ve tütün ürünleri kullanımından kaynaklandığını belirten Prof. Dr. Öncel, özellikle uzun yıllar sigara içmiş kişilerin risk altında olduğuna dikkat çekti:
“20–40 yıl sigara içmiş kişilerin mutlaka bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurması gerekiyor. Yıllardır sigara içen, ailesinde akciğer kanseri öyküsü bulunan kişiler lütfen bu durumu hafife almasın. Erken teşhisle yaşam süreleri çok uzuyor, hatta tamamen sağlıklı bir ömür mümkün olabiliyor.”
Türkiye ve dünyadaki rehberlerde; 50 yaş ve üzeri, uzun süreli ve yoğun sigara kullanmış yüksek riskli gruplarda düşük doz bilgisayarlı tomografi (BT) ile tarama yapılmasının, akciğer kanserine bağlı ölümleri azalttığına dair güçlü kanıtlar bulunduğu belirtiliyor.
Dikkat edilmesi gereken belirtiler
Uzmanlar, akciğer kanserinin erken dönemlerinde çoğu zaman belirgin şikâyet vermediğini, bu yüzden risk grubundaki kişilerin tarama programlarına dahil olmasının kritik olduğunu vurguluyor. Yine de aşağıdaki belirtiler konusunda uyanık olunması isteniyor:
-
Geçmeyen veya giderek kötüleşen öksürük
-
Kan tükürme veya balgamda kan görülmesi
-
Nefes darlığı, göğüs ağrısı
-
İştahsızlık ve kilo kaybı
-
Nedeni açıklanamayan halsizlik ve yorgunluk
Bu belirtilerin her zaman akciğer kanseri anlamına gelmediği, ancak özellikle sigara içen ve 50 yaş üzeri bireylerde bu şikâyetler ortaya çıktığında mutlaka hekime başvurulması gerektiği belirtiliyor.
Erken teşhis yaşam süresini uzatıyor
Prof. Dr. Öncel, akciğer kanserinde tedavi seçeneklerinin; cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik akıllı ilaç tedavilerini içerdiğini, bu tedavilerin başarısının ise büyük ölçüde hastalığın evresine bağlı olduğunu hatırlattı:
“Akciğer kanserinde geç teşhis, yaşam süresinde belirgin azalmaya neden olurken, erken teşhis hayat kurtarıyor. Geç kalındığında hastalar ciddi solunum sıkıntıları, ağrı ve pek çok ek sorun yaşıyor. Oysa erken evrede tespit edilen hastalarda hem tedavi seçenekleri daha fazla, hem de sağkalım oranları çok daha yüksek.”
Prof. Dr. Öncel, başta sigaranın bırakılması olmak üzere, hava kirliliği ve mesleki risklerden korunmanın, düzenli kontrollerin ve yüksek riskli gruplarda taramanın akciğer kanseriyle mücadelede en etkili adımlar olduğunu vurguladı.
