BM Güvenlik Konseyi’nde yapılan oturumda, BM Genel Sekreteri’nin Güney Sudan Özel Temsilci Yardımcısı Guang Cong, Sudan’da Nisan 2023’te başlayan çatışmaların iki ülke ilişkilerini derinden sarstığını söyledi. Cong’a göre çatışmalar, Güney Sudan’ın ekonomik ve insani tablosunu ağırlaştırdı; özellikle Sudan üzerinden yapılan petrol ihracatı ciddi biçimde aksadı ve bu durum ülke ekonomisinde yaklaşık %25 daralma yarattı.
Cong, çatışmaların başlamasından bu yana yaklaşık 41 bin kişinin Abyei’ye sığındığını, bunun su, gıda, sağlık ve barınma gibi zaten sınırlı kaynaklar üzerinde büyük baskı oluşturduğunu belirtti.
BM Afrika’dan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Martha Ama Akyaa Pobee ise, süren çatışmalar nedeniyle Abyei ve sınır sorunlarına ilişkin siyasi sürecin tıkandığını ifade etti. Pobee, HDK dahil silahlı aktörlerin varlığının Abyei’nin kuzeyinde yasadışı kontrol noktalarına yol açtığını, BM barış gücünün (UNISFA) bu noktalara müdahale etmek zorunda kaldığını aktardı.
“Abyei’nin silahsız statüsü gereği, tüm silahlı güçlerin ve diğer aktörlerin bölgeden derhal çekilmesi çağrımı yineliyorum” diyen Pobee, UNISFA bütçesindeki %15 kesintinin askerî ve sivil personel sayısını azaltarak ve kritik destek operasyonlarını zorlayarak misyonun icra kapasitesini etkileyeceği uyarısında bulundu.
Arka plan: Bitmeyen Abyei düğümü
2005 barış anlaşması, petrol zengini Abyei’nin nihai statüsünün müzakere ve referandumla belirlenmesini öngörse de karar hayata geçirilemedi. Güney Sudan 2011’de bağımsızlığını ilan etti; Mart 2023’te Güney Sudan’ın tartışmalı bölgeye asker konuşlandırması gerginliği tırmandırdı.
