Yeni Delhi’de Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ile Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar’ın yaptığı görüşmelerin ardından taraflar, yaklaşık 5 yıl aradan sonra hem sınır ticaretinin belirlenen üç kapıdan yeniden açılması hem de direkt uçuşların başlatılması konusunda uzlaştı.
Hindistan Dışişleri’nin paylaştığı bilgilere göre ticaret yeniden şu güzergâhlardan yapılacak: Lipulekh Geçidi (Uttarakhand), Shipki La (Himachal Pradesh) ve Nathu La (Sikkim). Bu hatlar, iki ülke arasında kırsal üreticiler, sınır toplulukları ve küçük ölçekli tacirler için kritik öneme sahip. Karar, iki ülke arasındaki ekonomik bağların onarılmasına yönelik somut bir adım olarak görülüyor.
Ulaştırma başlığında ise, Çin anakarası ile Hindistan arasında doğrudan uçuşların “en kısa sürede” yeniden başlaması hedefleniyor. Taraflar, güncellenmiş bir Hava Hizmetleri Anlaşması üzerinde çalışılacağını ve vizelerde kolaylaştırıcı adımlar atılacağını da duyurdu. Hindistan tarafı, havayollarının eş zamanlı başlatılmasına dönük bir takvim üzerinde duruyor; bu sürecin kısa bir sürede tamamlanması bekleniyor.
Diplomatik zeminde bu gelişmeler, 2020’de yaşanan ölümcül sınır çatışmasının ardından donan ilişkilerde bir “yumuşama” olarak değerlendiriliyor. Taraflar, sınır uyuşmazlıklarının yönetimi ve çözümüne dair mekanizmaları etkinleştirmeyi, ekonomik ve kültürel temasları artırmayı amaçlıyor. Görüşmelerin, sınırın belirlenmesi (delimitasyon) görüşmelerinde “erken hasat” sağlayacak teknik çalışmalar ve insandan insana temasların genişletilmesine alan açması bekleniyor.
Neden önemli?
-
Ekonomi: Sınır ticaretinin yeniden açılması, özellikle Himalaya hattındaki yerel ekonomilerde canlılık yaratacak; küçük üreticilere doğrudan pazar imkânı sağlayacak.
-
Ulaşım: Pandemi ve siyasi gerilimle duran direkt uçuşların dönüşü, iş dünyası ve turizm için ciddi kolaylık yaratacak.
-
Bölgesel denge: İki nükleer gücün normalleşme adımları, Asya jeopolitiğinde tansiyonu düşürme potansiyeli taşıyor. Çin Hindistan sınır ticareti.
Takvim ve sonraki adımlar: Resmî açıklamalara göre uçuşların yeniden başlaması “en kısa sürede” hedefleniyor; sınır ticaretinin üç belirlenmiş geçitten yeniden işler hâle gelmesi için teknik düzenlemeler eşgüdümlü yürütülecek. Türkçe kaynaklarda da gelişme “5 yıl aradan sonra” vurgusuyla duyuruldu.
