1950’li ve 1960’lı yıllarda inşa edilmeye başlanan pasajlar, özellikle 1980’li ve 1990’lı yıllarda kentin ticari ve sosyal yaşamında büyük rol oynuyordu. Ancak zaman içinde değişen tüketim alışkanlıkları, ekonomik daralma ve teknolojik gelişmelerle birlikte bu alanlar, eski ihtişamından uzaklaştı.
Zamanında Türkiye’nin Dört Bir Yanından Müşteri Ağırlıyordu
Kilis’te geçmişte tam 23 adet aktif pasaj bulunuyordu. Bu pasajlar, yalnızca Kilis halkının değil, çevre illerden ve hatta Türkiye'nin farklı bölgelerinden gelen müşterilerin uğrak noktasıydı. Hediyelik eşyadan elektronik ürünlere, giyimden ayakkabıya, züccaciyeden ev tekstiline kadar akla gelebilecek her türlü ürün bu pasajlarda bulunabiliyordu.
Bunlardan biri olan ve Kilis’in simgelerinden sayılan Healt Pasajı, 1950’li yıllarda yapımına başlanıp 1960’lı yıllarda tamamlanmıştı. Döneminde bölgenin en modern ticaret alanlarından biri olarak kabul edilen bu pasaj, uzun yıllar boyunca büyük bir müşteri kitlesine hizmet verdi. Esnafın deyimiyle “iğne atsan yere düşmezdi.”
Ancak bugün gelinen noktada Kilis'te sadece 15 pasaj faal durumda. Faal olarak görünen bu pasajların birçoğunda ise dükkânlar boş, kalan az sayıdaki esnaf ise müşteri yetersizliğinden dolayı iş yapamaz hale gelmiş durumda.
"ENİŞTE" LAKAPLI ESNAF MEHMET KUVEYT: “BURALAR DOLUP TAŞARDI, ŞİMDİ SESSİZLİK HÂKİM”
Geçmişte uzun yıllar boyunca pasaj esnaflığı yapan ve halk arasında “Enişte” lakabıyla tanınan Mehmet Kuveyt, pasajların geçirdiği değişimi şöyle anlatıyor:
“Eskiden sabah dükkânı açardık, akşam kepengi indirene kadar müşteri eksik olmazdı. Hem Kilis’in yerli halkı hem de İstanbul’dan, Ankara’dan, İzmir’den, Gaziantep’ten, Hatay’dan, Urfa’dan insanlar alışverişe gelirdi. Teknoloji ürünleri, kıyafetler, hediyelik eşyalar, aklınıza ne gelirse burada bulunurdu. Şimdi ise bazı günler tek bir müşteri bile gelmiyor. Geçmişte yüzlerce insanın çalıştığı yerler bugün sessizliğe bürünmüş durumda.”
Kuveyt, özellikle yeni neslin alışveriş alışkanlıklarının tamamen değiştiğini, internetten alışverişin yaygınlaştığını ve büyük zincir mağazaların küçük esnafı ciddi şekilde etkilediğini vurguluyor.
EKONOMİK KRİZ VE ALIŞVERİŞ ALIŞKANLIKLARININ DEĞİŞİMİ ETKİLİ OLDU
Uzmanlar, pasajlardaki bu gerilemenin başlıca nedenlerini şu şekilde sıralıyor:
Ekonomik durgunluk: Artan maliyetler ve azalan alım gücü, hem esnafı hem de tüketiciyi olumsuz etkiledi.
Online alışverişin yaygınlaşması: Tüketicilerin internet üzerinden alışverişe yönelmesi, fiziksel mağazalara olan ilgiyi ciddi biçimde azalttı.
Büyük zincir mağazaların etkisi: Ulusal ve uluslararası zincir mağazaların şehir merkezlerine açılması, küçük esnafın rekabet gücünü zayıflattı.
Genç neslin farklı tüketim alışkanlıkları: Yeni kuşak, alışveriş deneyimini daha hızlı, pratik ve dijital platformlar üzerinden gerçekleştirmeyi tercih ediyor.
PASAJLAR TURİZME KAZANDIRILABİLİR Mİ?
Kilis’in tarihî dokusunu ve ticari geçmişini yansıtan pasajlar, doğru adımlarla yeniden canlandırılabilir. Yerel esnafa göre, bu alanlar sadece ticaret merkezi olarak değil, aynı zamanda turistik ve kültürel alanlar olarak da değerlendirilebilir. Özellikle butik kafe ve el işi ürünlerinin yer aldığı konsept pasajlar, hem yerli halkı hem de turistleri çekebilir.
Kilis halkı ve esnafı, yerel yönetimlerden ve ticaret odalarından destek bekliyor. Esnaflar, vergi teşvikleri, kira indirimi ve tanıtım projeleri gibi uygulamaların pasajların yeniden canlanmasına katkı sağlayabileceğini ifade ediyor.
![Kilis'in pasajları eski günlerini arıyor [ÖZEL HABER] - Kilis Kent Haber](https://www.kiliskenthaber.com/files/uploads/news/default/kilis-in-pasajlari-eski-gunlerini-ariyor-ozel-haber-994048.webp)
BİR DÖNEMİN TİCARET SEMBOLÜ: PASAJLAR UNUTULMASIN
Pasajlar, sadece birer alışveriş yeri değil; Kilis’in toplumsal hafızasında önemli bir yere sahip. Bu alanların kapanması, sadece ekonomik değil aynı zamanda kültürel bir kaybı da beraberinde getiriyor. Kilis’in yaşayan tarihini temsil eden bu yapılar, doğru politikalar ve halkın desteğiyle yeniden canlandırılabilir.
Özel Haber: İbrahim Güneş
---------
