Sayıştay’ın 2024 raporuna göre İBB, İSKİ’den aldığı faizsiz borçları yıllardır geri ödemedi; kurum hem ağır borç altında hem de suya peş peşe zam yapıyor.
Sayıştay’ın İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ile ilgili 2024 yılı denetim raporunda, İBB’nin bağlı kuruluşu İSKİ’den uzun süredir faizsiz nakit borç aldığı, ancak bu borçları sistematik biçimde geri ödemediği tespit edildi. Rapora göre İBB’nin İSKİ’ye olan toplam borcu 3 milyar 868 milyon 934 bin 861 lira seviyesinde bulunuyor.
Her iki kurumun da ayrı tüzel kişilik olduğu ve bütçelerinin birbirinden bağımsız yürütülmesi gerektiği vurgulanan raporda, İSKİ ile İBB arasındaki faizsiz “ödünç para” ilişkisinde İSKİ’nin borç veren konumunda olduğu, buna rağmen borcun yıllardır tahsil edilemediği kaydedildi. Denetimlerde, İBB’nin yönetimin CHP’ye geçtiği 2019’dan bu yana İSKİ’ye fiili ödeme yapılmadığı, borçların çeşitli protokollerle sürekli ertelendiği belirtildi.
Aynı tespitlerde, İBB’nin İSKİ’den 2020’de 30 milyon 386 bin lira, 2021’de 17 milyon 997 bin lira, 2022’de 44 milyon 82 bin lira borçlandığı, 2023’te ise bu tutarın 795 milyon 140 bin liraya, 2024’te ise 583 milyon 303 bin liraya çıktığı bilgisi yer aldı. Böylece son yıllarda İSKİ’den İBB’ye aktarılan faizsiz borç miktarı rekor düzeye yükselmiş oldu.
Öte yandan, İSKİ’de su tarifeleri de ciddi oranda arttı. Kurum, Ekrem İmamoğlu döneminde suya toplam 16 kez zam yaparken, 20 Kasım 2024’te alınan kararla su fiyatlarının her ay TÜFE oranında otomatik güncellenmesinin önü açıldı. Buna rağmen İSKİ’nin 2026 yılı gelir bütçesi 93 milyar 941 milyon lira, gider bütçesi ise 98 milyar 857 milyon lira olarak planlandı; kurumun 2026 yılı için yaklaşık 4 milyar 916 milyon liralık bütçe açığı vereceği öngörülüyor.
Kurumun mali yapısındaki bozulma ve tahsil edilemeyen milyarlarca liralık alacağın, Sayıştay raporunda da İBB’nin genel finans yönetimiyle ilgili eleştiriler arasında yer aldığı görülüyor.
Mali tabloya çevre boyutlu yeni bir tartışma daha eklendi. Arnavutköy Karaburun’da İSKİ’ye bağlı biyolojik arıtma tesisinden denize verilen atık suya ilişkin yeni görüntüler ortaya çıktı. 7 Aralık sabahı çekilen videolarda, koyu renkli atık suyun tesis çıkışından güçlü bir akıntıyla doğrudan denize aktığı, su yüzeyinde belirgin bir kirlilik tabakası oluşturduğu görülüyor.
Bölge sakinleri, bu deşarjın aylardır devam ettiğini, sahillerin kullanılamaz hale geldiğini, deniz canlılarının da ciddi tehdit altında olduğunu belirterek İSKİ’ye tepki gösteriyor. Vatandaşlar, hem tesis yönetiminin hem de belediyenin sahadaki fiili durumu açıklığa kavuşturmasını ve kalıcı bir çözüm üretmesini istiyor.
