Polonya, 9–10 Eylül gecesi ülkenin doğusunda hava sahasını “eşi benzeri görülmemiş” ölçüde ihlal eden Rus yapımı insansız hava araçlarının bir bölümünü, NATO unsurlarının desteğiyle düşürdüğünü açıkladı. Varşova, toplam 19 cisimin Polonya hava sahasına girdiğini, tehdit oluşturanların imha edildiğini ve olayın ittifak tarihinde bir dönüm noktası sayılabileceğini duyurdu. Başbakan Donald Tusk, süreci “II. Dünya Savaşı’ndan bu yana açık çatışmaya en çok yaklaştığımız an” sözleriyle nitelese de çarpışma eşiğinde olunmadığını vurguladı.
Polonya Hava Kuvvetleri'ne ait F-16’lar havalanırken, Hollanda F-35’leri, İtalya’ya ait AWACS erken uyarı uçakları ve NATO tankerleri göreve çağrıldı. Operasyon sırasında en az üç İHA’nın düşürüldüğü, dördüncü bir imhanın ise doğrulanmakta olduğu bildirildi. Bazı İHA enkazları Lublin bölgesindeki yerleşimlerde bulundu; Wyryki-Wola’da bir evde ağır hasar meydana geldi.
Varşova, olayın ardından NATO Antlaşması’nın 4. maddesini işletmek üzere müttefiklerle istişare sürecini başlattı. Avrupa liderleri peş peşe dayanışma mesajı verirken Fransa, Polonya üzerindeki NATO hava savunmasını güçlendirmek üzere Rafale savaş uçakları tahsis edeceğini açıkladı. Polonya ayrıca hava savunma kapasitesinin kalıcı biçimde takviyesi için ittifaktan destek istedi.
BM Güvenlik Konseyi, Polonya’ya giren İHA’lar nedeniyle acil oturum düzenleme kararı aldı. Olay, Avrupa sivil havacılık güvenliği açısından da yeni risk hesaplamalarını gündeme taşıdı; uzmanlar, düşük maliyetli kamikaze/Shahed sınıfı İHA’lara karşı yüksek maliyetli siyasi ve askeri reaksiyonun sürdürülebilirliğini tartışıyor.
Moskova ise Polonya’yı hedef almadığını, İHA’ların Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı saldırılar sırasında sınırı “istemeden” aşmış olabileceğini öne sürdü. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “AB ve NATO kanıt sunmadan bizi kışkırtıcılıkla suçluyor” diyerek suçlamaları reddetti. Varşova ise uçuş izleri ve düşen parçalar üzerinden yürütülen adli-teknik incelemelerin sürdüğünü bildirdi.
Askerî kaynaklar, en az beş İHA rotasının Rzeszów-Jasionka Havalimanı (Ukrayna’ya yardımın ana lojistik düğümü) istikametine yöneldiğini, bunun NATO savunmasını ve uyarı mimarisini test eden bir senaryo olabileceğini belirtiyor. Uzmanlara göre İHA sürülerinin GPS bozucu/jammer etkilerine karşı özerk rota takibi ve programlı hedefleme kabiliyetleri, klasik hava savunmayı zorlamaya devam ediyor.
Sırada ne var?
-
Polonya topraklarında enkaz arama ve balistik adli inceleme tamamlanacak.
-
NATO Konseyi’nde ortak hava savunması ve doğu kanadının kalıcı takviyesi başlıkları masada.
-
AB ve müttefik ülkeler, yeni yaptırım paketleri ve hava savunma yatırımları üzerine çalışıyor.
