Veriler Ne Gösteriyor?
-
TÜİK’in “Hayat Tabloları, 2021-2023” verilerine göre, Türkiye genelinde doğuşta beklenen yaşam süresi 77,3 yıl oldu. Önceki 2020-2022 döneminde bu oran 77,5 yıl olarak belirlenmişti.
-
Erkeklerde 2020-2022 döneminde 74,8 yıl olan yaşam süresi, 2021-2023 döneminde 74,7 yıl olarak belirlendi. Kadınlarda ise önceki dönemde 80,3 yıl iken yeni dönemde 80,0 yıl oldu.
-
İl düzeyinde farklılıklar dikkat çekiyor: Doğuşta beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il Kilis oldu; 76,1 yıl olarak kayda geçti.
Nereden Kaynaklı Olabilir Bu Düşüş?
Veriler “gerileme” yönünde görünse de dikkat edilmesi gereken noktalar şunlar:
-
Ölüm oranlarındaki kısa dönemli artışlar veya pandeminin etkileri gibi geçici faktörler (örneğin Covid-19) yaşam sürelerini düşürebiliyor.
-
Veriler “beklenen” yaşam süresi üzerinden hesaplanıyor; yani “şu anda bu risklerle doğan bir bebeğin” teorik olarak kaç yıl yaşayabileceğini gösteriyor. Gerçek bireysel ömürlerle paralel olmayabilir.
-
İl ve bölge farkları büyük; bu da sağlık hizmetine erişim, sosyoekonomik durum, eğitim düzeyi gibi değişkenlerin etkisini gösteriyor.
Ne Anlama Geliyor?
-
Toplum açısından bir gerileme işareti olabilir: Yaşam süresi artış trendinin durakladığını ya da tersine döndüğünü gösteriyor.
-
Sağlık politikaları, önleyici tedbirler, yaşam tarzı değişimleri açısından alarm niteliğinde olabilir.
-
Bölgesel farklılıklar (“Kilis gibi illerde daha düşük” gibi) eşitsizlik alanlarını öne çıkarıyor.
