Türkiye’de “en iyi mutfak” tartışması bitmez; fakat son dönemde sokak röportajları, çevrim içi oylamalar ve gurme turlarının yoğunlaştığı rotalara bakınca halkın gözünde bazı şehirlerin bariz biçimde öne çıktığı görülüyor. İşte “kamu algısı ve popülerlik” odaklı derleme:
1) Gaziantep — “Sofra başkenti”
Baklava, katmer, fıstıkla taşlanan tatlılar; beyran, yuvalama ve kebaplar. Mahalle fırın kültürü ve zengin meze-kebap dengesi, şehri listelerin zirvesine taşıyor.
2) Hatay — Çok kültürlü meze sofrası
Tepsi kebabı, humus, sürk, zahterli lezzetler ve taş fırın tatlıları (künefe). Zeytinyağı-baharat uyumu ve bol çeşitli meze anlayışıyla “paylaşımlı sofra” imajı güçlü.
3) Adana — Ustalıkla pişen ateş kültürü
Adana kebap, şırdan, bici bici, bici tatlısı; ciğer ve şalgam eşlikçileri. Gece geç saatlere kadar süren ocakbaşı geleneği, şehirle özdeşleşmiş durumda.
4) Antalya — Akdeniz tazeliği, tahinli piyaz & şiş köfte
Tahinli Antalya piyazı ve şiş köfte “klasik ikili”. Hibeş, cive, hülüklü çorba, Korkuteli tandırı; kıyıdan yaylaya uzanan ürün çeşitliliğiyle dengeli, hafif ama karakterli tatlar.
5) Şanlıurfa — İsot ve taş fırın ustalığı
Urfa kebabı, ciğer, tırnaklı pide; isot ve sade yağla yoğunlaşan tat profili. Sıcak taş fırın ve bakır tencere geleneği “ev yemeği” hissini güçlü kılıyor.
6) Kayseri — Hamur işi & şarküteri üçlüsü
Mantı, pastırma, sucuk. İnce hamur işi teknikleriyle güçlü, kışlık erzak ve zahire kültürüyle sürdürülebilir bir “kiler mutfağı.”
7) Mersin — Sokak lezzetleri diyarı
Tantuni, cezerye, kerebiç, humus; Arap mutfağı etkileri. Sahil hattındaki hafif ve hızlı atıştırmalıklar popülerliğini artırıyor.
8) Trabzon & Rize — Yağ ve deniz lezzeti
Mıhlama/kuymak, hamsi çeşitleri, tereyağlı tavalı tatlar, karalahana ve mısır ekmeği. Yayla ürünleriyle “doğal tat” algısı yüksek.
9) İzmir (Ege) — Zeytinyağlılar ve otlar
Ebegümeci, şevketibostan, enginar; mevsimlik balık ve sakızlı tatlılar. Fermente lezzetler ve zeytinyağı hakimiyetiyle “hafif ve rafine” profil.
10) İstanbul — Bütün yolların buluştuğu sofra
Anadolu’nun tamamından izler: esnaf lokantaları, saray mutfağı mirası, modern yorumlar. “Çeşitlilik” ve “erişilebilirlik” İstanbul’u ayrı bir kategori yapıyor.
Neye baktık?
-
Popüler rota ve yoğun talep: Gurme turlarının sık uğradığı güzergâhlar, hafta sonu gastronomi kaçamakları.
-
Sokak röportajları ve sosyal eğilimler: Yerel favoriler, çok konuşulan imza yemekler.
-
Sofra kültürü ve süreklilik: Mahalle fırını, taş fırın, tandır, mevsimlik ürünlerin sofraya yansıması.
Not: Bu sıralama “kamu algısı ve popülerlik” temellidir; kişisel damak zevkleri ve yerel bağlılıklar sonucu elbette şehirler yer değiştirebilir.
UNESCO’ya göre (bilgi kutusu)
Türkiye’den Gaziantep, Hatay, Afyonkarahisar ve Kayseri “UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı – Gastronomi” listesinde yer alıyor. Bu tescil; yerel ürün, mutfak geleneği, eğitim ve sürdürülebilirlik kriterlerine dayalı uluslararası bir değerlendirmeyi ifade ediyor.
