Avrupa ülkelerinde karayolu trafiğini azaltmak ve çevresel etkileri düşürmek için yeni bir trafik levhası kullanılmaya başlandı. “Beyaz elmas” ya da “baklava dilimli şerit” olarak anılan işaret, mavi zemin üzerinde beyaz baklava sembolüyle gösteriliyor ve bu şeritlerin herkese açık olmadığını ifade ediyor. Bu levhanın bulunduğu yol veya şeritlerde, tek başına yolculuk yapan sürücüler şeridi kullanamıyor. Amaç; araç paylaşımını teşvik etmek, trafikteki araç sayısını azaltmak ve yakıt tüketimini düşürmek.
Peki kimler bu şeridi kullanabiliyor?
Avrupa’daki uygulamaya göre baklava dilimli şeritlerden sadece belirli araç grupları yararlanabiliyor:
En az iki yolcu taşıyan otomobiller, Tamamen elektrikli veya hidrojenle çalışan, çevreci sınıfta yer alan araçlar, Toplu taşıma araçları, Taksiler (bazı ülkelerde yolcusu olmasa bile) Hibrit araçlar ise genellikle bu şeridi ancak birden fazla yolcu ile kullanabiliyor. Kurala uymayan sürücülere 135 avroya kadar para cezası uygulanıyor; pek çok ülkede denetim termal kameralarla yapılıyor.
Baklava dilimi sembolüyle işaretlenen bu şeritlerin kökeni ABD’deki “HOV Lane / Carpool Lane” uygulamasına dayanıyor. ABD’de uzun süredir kullanılan bu şeritler, siyah zemin üzerinde beyaz elmas sembolüyle gösteriliyor ve yalnızca birden fazla yolcu taşıyan araçlara ayrılıyor. Fransa, bu sistemi Avrupa’ya taşıyan ilk ülke oldu. Lyon, Grenoble ve Strazburg gibi şehirlerde denenen uygulama, daha sonra ülke geneline ve farklı Avrupa Birliği ülkelerine yayılmaya başladı.
Trafik ve çevre için ne hedefleniyor?
Uygulamanın hedefleri şöyle özetleniyor:
Tek kişiyle yapılan araç kullanımını azaltmak, Trafik sıkışıklığını hafifletmek, Yolculuk sürelerini kısaltmak, Karbon salımını ve sonuncusu yakıt tüketimini düşürmek. Yetkililer, araç paylaşımına yönelimin artmasıyla birlikte hem şehir içi trafiğin rahatlayacağını hem de çevresel etkinin azalacağını öngörüyor.
Türkiye için ne ifade ediyor?
Yeni levha ve özel şerit uygulaması şu anda Avrupa Birliği ülkelerinde yürürlükte. Türkiye, yıllardır pek çok Avrupa trafik kuralını mevzuatına uyumlaştırsa da, baklava dilimli şerit uygulaması için resmî bir adım atılmış değil. Uzmanlar, özellikle büyük şehirlerde artan trafik yoğunluğu ve çevre baskısı nedeniyle ilerleyen dönemde benzer bir tartışmanın Türkiye’de de gündeme gelebileceğini belirtiyor. Şimdilik ise söz konusu levha, Türkiye’de standart trafik işaretleri arasında yer almıyor.
