Her yıl eylülün ikinci cumartesi günü kutlanan Dünya İlk Yardım Günü vesilesiyle uzmanlar, toplumda yaygın olan bazı yanlış uygulamaların hayatî risk oluşturduğunu hatırlatıyor. İstanbul Acil Sağlık Hizmetleri Başkanlığı İlk Yardım Eğitmeni Özlem Koç, yanlış ilk yardımın ikinci bir yaralanmaya ya da kalıcı sakatlıklara yol açabildiğini vurgulayarak “eğitimli müdahale” çağrısı yaptı.
En sık yapılan hatalar ve doğru uygulamalar
Boğulma vakaları: “Midesine baskı yapıp su çıkarmaya çalışmak” yanlış. Temel yaşam desteği ve kalp masajı öncelik olmalı.
Yutma–hava yolu tıkanması: Kişi hâlâ öksürebiliyorsa sırtına vurmak kısmi tıkanmayı tam tıkanmaya çevirebilir; öksürmeye teşvik edilir. Öksüremiyorsa 5 sırt darbesi ve gerekirse Heimlich manevrası uygulanır.
Yanıklar: Diş macunu/buz uygulamak yerine yanık bölgesini ılık su altında tutmak yeterlidir.
Ateşli çocuk: “Üşüyor” diye kalın giydirmek yerine ılık duş/ıslak çarşaf önerilir.
Yılan sokması–böcek ısırığı: Yarayı kesip emmek kesinlikle yanlış; bölgeyi hareket ettirmemek, gerekirse kalp seviyesinin üstüne almak ve 112’yi aramak gerekir. Kanamada kirlenen bezi kaldırmak yerine üstüne yenisi konur.
Burun kanaması: Baş geriye atılmaz; öne eğilir ve burun kanatlarına baskı yapılır.
Epilepsi nöbeti/bayılma: Ağıza kaşık sokmak, tokat atmak, soğan–kolonya koklatmak yanlış; çevre güvenliği sağlanır, başın çarpabileceği yerler boşaltılır.
Koç, acil sağlık ekiplerinin olay yerine ulaşmasının genellikle birkaç dakikayı bulduğunu, bu sürede yapılacak doğru ilk yardımın yaşam–ölüm çizgisini belirleyebildiğini söylüyor. İlk yardım eğitimlerinin 18 yaş üstü herkese açık, iki günlük programlarla sertifikalandırıldığını hatırlatıyor.
Gündemdeki bir diğer sağlık başlığı: “MHRS hacklendi” iddiası
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, “Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) hacklendi, hasta verileri sızdırıldı” paylaşımının gerçeği yansıtmadığını açıkladı. Sağlık gündemini yakından izleyenler için bu uyarı, resmi kaynak dışındaki iddialara temkinle yaklaşılması gerektiğini bir kez daha hatırlatıyor.