Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Mayıs ayı üretici market fiyatlarını, girdi fiyatlarında yaşanan değişimleri ve 1 Haziran Dünya Süt Gününü yaptığı görüntülü basın açıklaması ile değerlendirdi.
Mayıs ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 283 ile sivri biberde görüldüğünü belirten Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü;
“Sivri biberdeki fiyat farkını yüzde 278 ile kuru soğan, yüzde 217 ile kuru fasulye, yüzde 213 ile nohut, yüzde 203 ile kuru incir takip etti. Sivri biber ve kuru soğan 3,8 kat, kuru fasulye 3,2 kat,nohut 3,1 kat, kuru incir ve kabak 3 kat fazlaya satıldı.
Üreticide 13 lira olan sivri biber 49 liraya, 5 lira olan kuru soğan 19 liraya,33 lira olan kuru fasulye 105 liraya,31 lira olan nohut 99 liraya, 170 lira olan kuru incir 515 liraya ve 12 lira olan kabak 35 liraya markette satıldı.
Mayıs ayında fiyatı en fazla artan ürün hem markette hem üreticide limon olurken, fiyatı en fazla düşen ürün hem markette hem üreticide sivri biber oldu.”
Market fiyatları
“Mayıs ayında markette 36 ürünün 17’sinde fiyat artışı, 19’unda ise fiyat azalışı görüldü.
Mayıs ayında markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 22 ile limon ve elma oldu. Limon ve elmadaki fiyat artışını yüzde 8 ile kuru üzüm, yüzde 6 ile kuru kayısı ve maydanoz takip etti.
Markette fiyatı en fazla azalan ürün ise yüzde 49 ile sivri biber oldu. Sivri biberdeki fiyat düşüşünü yüzde 39 ile salatalık, yüzde 36 ile kabak, yüzde 34 buçuk ile patlıcan izledi.”
Üretici fiyatları
“Mayıs ayında üreticide 28 ürünün 8’sinde fiyat artışı olurken 13’ünde fiyat düşüşü görüldü. 7 üründe ise fiyat değişimi olmadı.
Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 72 ile sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki fiyat düşüşünü yüzde 53 ile kabak, yüzde 41 ile patlıcan, yüzde 36 ile kuru soğan izledi.
Üreticide en çok fiyat artışı yüzde 112 buçuk ile limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını yüzde 25 ile havuç, yüzde 17 ile kuru kayısı, yüzde 13 ile marul izledi.”
Fiyat değişimlerinin nedenleri
“Limonda bayramın yakınlaşmasıyla birlikte talepte görülen artış fiyatları yükseltti.
Havuçta hasadın bitmesi nedeniyle depolanan ürüne, depo maliyetinin eklenmesi fiyatların artmasına neden oldu.
Marul ve maydanozda ürün arzındaki azalma fiyatları yükseltti.
Yaşanan zirai dondan etkilenen kayısıda üretici fiyatları artış gösterdi.
Sivri biber, kabak, patlıcan, domates ve salatalıktaki fiyat düşüşü tarla üretiminin başlaması nedeniyle arzda yaşanan artıştan kaynaklandı.
Kuru soğanda ekim alanlarının artması sebebiyle rekolte yükseldi.
Üretimdeki bu artış fiyatların gerilemesine neden oldu.”
Girdi fiyatlarında yaşanan değişimler
“Ziraat Odalarımız aracılığıyla girdi piyasalarından aldığımız fiyat verilerine göre; Mayıs ayında, Nisan ayına göre amonyum sülfat gübresi yüzde 4,9, üre gübresi yüzde 2,3, DAP gübresi yüzde 0,8, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 0,7 oranında artış gösterdi. Buna karşın amonyum nitrat gübresi yüzde 0,5 oranında düştü.
Geçen yılın Mayıs ayına göre son bir yılda üre gübresi yüzde 46,2, DAP gübresi yüzde 36,9, amonyum nitrat gübresi yüzde 33, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 31,4 ve amonyum sülfat gübresi yüzde 28,6 oranında arttı.
Mayıs ayında Nisan ayına göre süt yemi yüzde 2,7, besi yemi yüzde 2, son bir yılda besi yemi yüzde 27,2, süt yemi yüzde 26,4 oranında arttı.
Elektrik fiyatları yıllık olarak yüzde 47,08 oranında artarken tarım ilacı fiyatları yüzde 14,94 oranında arttı. Mayıs ayında mazot fiyatı aylık olarak yüzde 1,7 oranında artarken, yıllık yüzde 13,9 oranında arttı. Girdi fiyatlarında yıllık bazda en fazla artış yüzde 47,08 oranıyla elektrikte görüldü.”
1 Haziran Dünya Süt Günü
“Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün almış olduğu kararla 1 Haziran tarihi ‘Dünya Süt Günü’ olarak kutlanıyor. İnsan beslenmesinde önemli bir protein kaynağı olan süt, hayvancılık sektörünün de en önemli ürünüdür. Çünkü kırmızı ete giden yol süt üretiminden geçiyor.
Ülkemiz 934 bin ton koyun sütü üretimiyle dünyada 2’nci, 543 bin ton keçi sütü üretimiyle 6’ncı, 20 milyon tonluk inek sütü üretimiyle 9’uncu sırada yer alan önemli bir ülkedir. 2024 yılında toplam çiğ süt üretimimiz bir önceki yıla göre yüzde 4,7 artarak 22 milyon 487 bin 757 tona çıktı. Ancak üreticilerimiz çiğ süt fiyatlarındaki istikrarsızlıklar nedeniyle emeğinin karşılığını alamıyor.
27 Avrupa Birliği üyesi ülkenin çiğ inek sütü fiyatlarına bakıldığında ülkemiz son sırada yer alıyor. Ülkemizde 100 litre çiğ süt yaklaşık olarak 37 avroya üreticiden alınırken İtalya’da 57, Yunanistan ve Hollanda’da 55, Almanya’da 54, Fransa’da 50 avroya alınıyor.
Ulusal Süt Konseyi tarafından 1 Ocak’tan itibaren geçerli olmak üzere çiğ süt tavsiye satış fiyatı 17 lira 15 kuruş olarak açıklandı. Ziraat Odalarımızdan aldığımız verilere göre ise haziran ayına gelmemize rağmen üreticilerimizin eline geçen net fiyat hala bu rakamın altında seyrediyor. İllere göre değişmekle birlikte ortalama çiğ süt fiyatı 16 lira 32 kuruş seviyesindedir. 1,5 seviyesinde olması gereken çiğ süt/yem paritesi ise 2022 Eylül ayından bu yana en düşük seviyesini gördü ve mayıs ayı sonu itibarıyla 1,14’e geriledi.
Üretim maliyetleri her geçen gün artarken çiğ süt fiyatlarının düşük seyretmesi hem üreticilerimizin gelirlerini azaltıyor hem de sektörün sürdürülebilirliğini tehlikeye atıyor. Bu kapsamda; üretimde sürdürülebilirliğin sağlanması amacıyla özellikle çiğ sütte üreticinin kazanç elde etmesi sağlanmalı, girdi fiyatlarını düşürmeye ve kontrol etmeye yönelik tedbirler alınmalıdır.
Bu anlamlı günde Avrupa Birliğinin 27 Mayıs 2025 tarihli resmi gazetesinde yayınlanan kararla Avrupa Birliği coğrafi işaret tescili alan Erzincan Tulum Peynirimizin gururunu yaşıyoruz. Bu başarıda başta üreticilerimiz olmak üzere emeği geçen herkesi yürekten kutluyorum. Sahip olduğumuz yaklaşık 200’e yakın peynir çeşidimizin her biri Avrupa Birliği tescili alabilecek kalitededir. Bu yöresel lezzetlere sahip çıkmalı, büyük bir kısmını tescilleyerek ve marka değerini artırarak dünyaya tanıtımını yapmaya devam etmeliyiz.
1 Haziran Dünya Süt Günü vesilesiyle her türlü zorluğa rağmen üretmeye devam eden tüm süt üreticilerimize şükranlarımı sunuyor, ürettikleri sütün bol ve bereketli olmasını diliyorum.”
Seçilmiş Ürünlerde 28 Mayıs 2025 Üretici, Hal, Pazar ve Market Fiyatları (TL/kg)
ÜRÜNLER
Fiyat (TL/kg)
Fiyat Farkı (Yüzde)
Üretici
Hal
Pazar
Market
Hal/Üretici
Pazar/Üretici
Market/Üretici
Sivri Biber
12,90
24,10
43,83
49,40
86,82
239,79
282,9
Kuru Soğan
5,00
11,70
16,82
18,90
134,00
236,33
277,9
Kuru Fasulye
33,29
47,00
85,00
105,48
41,18
155,33
216,8
Nohut
31,56
52,00
70,00
98,89
64,77
121,80
213,3
Kuru İncir
170,00
500,00
514,99
194,12
202,9
Kabak
11,80
21,10
27,50
35,13
78,81
133,05
197,7
Kırmızı Mercimek
22,94
49,00
65,00
66,72
113,60
183,35
190,8
Maydanoz (adet)
6,58
8,60
14,83
18,91
30,63
125,32
187,3
Yeşil Mercimek
29,33
52,00
80,00
84,12
77,29
172,76
186,8
Marul (adet)
14,17
18,60
27,50
39,74
31,29
94,12
180,5
Patlıcan
14,60
18,70
29,75
40,80
28,08
103,77
179,4
Havuç
17,50
23,40
33,82
48,24
33,71
93,24
175,7
Salatalık
10,42
16,90
22,92
26,99
62,24
120,00
159,1
Domates
15,70
25,30
28,75
39,98
61,15
83,12
154,7
Kuru Üzüm
110,00
275,00
278,75
150,00
153,4
Yeşil Soğan (Demet)
16,32
16,43
27,77
39,88
0,64
70,14
144,4
Çilek
62,18
88,33
115,00
145,62
42,06
84,95
134,2
Patates
11,75
16,60
20,83
25,38
41,28
77,30
116,0
Antep Fıstığı
340,00
650,00
698,44
91,18
105,4
Pirinç
45,65
52,00
65,00
87,86
13,91
42,39
92,5
Elma
38,50
40,40
56,67
71,80
4,94
47,19
86,5
Yumurta
3,24
5,50
5,70
69,75
75,9
Kuzu Eti
512,80
855,41
66,8
Limon
42,50
46,50
53,67
70,57
9,41
26,27
66,0
Fındık (iç)
370,00
600,00
609,66
62,16
64,8
Zeytinyağı
195,31
320,06
63,9
Dana Eti
444,29
691,06
55,5
Kuru Kayısı
350,00
530,00
537,56
51,43
53,6
Beyaz peynir
288,94
Kaşar peyniri
373,77
Yoğurt
62,84
Tereyağ
432,36
Mısırözü yağı
94,86
Ayçiçek yağı
82,37
Tavuk Eti
107,62
Toz şeker
48,54
Not: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden derlenmektedir. Pirinç (Osmancık), kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları toptan satış fiyatlarıdır. Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır. Yumurta üretici fiyatları Başmakçı ve Kaytaş verilerinin ortalaması alınarak derlenmektedir.
Ay Sonu Market Fiyatları
MARKET
Market Fiyatı (TL/kg)
Değişim (Yüzde)
ÜRÜNLER
24 Nisan 2025
28 Mayıs 2025
24 Nisan 2025/
28 Mayıs 2025
Limon
57,75
70,57
22,2
Elma
58,87
71,80
22,0
Kuru Üzüm
258,83
278,75
7,7
Kuru Kayısı
505,69
537,56
6,3
Maydanoz (adet)
17,82
18,91
6,1
Ayçiçek yağı
78,81
82,37
4,5
Antep Fıstığı
676,21
698,44
3,3
Mısırözü yağı
92,00
94,86
3,1
Kuru İncir
500,83
514,99
2,8
Tereyağı
425,45
432,36
1,6
Kaşar peyniri
370,18
373,77
1,0
Beyaz peynir
286,55
288,94
0,8
Domates
39,71
39,98
0,7
Yoğurt
62,48
62,84
0,6
Fındık (iç)
607,18
609,66
0,4
Toz şeker
48,38
48,54
0,3
Yeşil Mercimek
83,93
84,12
0,2
Kuru Fasulye
106,19
105,48
-0,7
Pirinç
88,70
87,86
-0,9
Kırmızı Mercimek
67,36
66,72
-1,0
Nohut
99,87
98,89
-1,0
Kuzu Eti
866,47
855,41
-1,3
Dana Eti
701,17
691,06
-1,4
Tavuk Eti
110,13
107,62
-2,3
Havuç
49,82
48,24
-3,2
Marul (adet)
41,26
39,74
-3,7
Zeytinyağı
336,75
320,06
-5,0
Çilek
157,24
145,62
-7,4
Patates
28,64
25,38
-11,4
Yumurta (adet)
6,57
5,70
-13,2
Yeşil Soğan (Demet)
47,79
39,88
-16,5
Kuru Soğan
25,14
18,90
-24,8
Patlıcan
62,32
40,80
-34,5
Kabak
55,23
35,13
-36,4
Salatalık
44,26
26,99
-39,0
Sivri Biber
96,58
49,40
-48,9
Ay Sonu Üretici Fiyatları
ÜRETİCİ
Ay Sonu Üretici Fiyatı (TL/kg)
Değişim (Yüzde)
ÜRÜNLER
24 Nisan 2025
28 Mayıs 2025
24 Nisan 2025/
28 Mayıs 2025
Limon
20,00
42,50
112,5
Havuç
14,00
17,50
25,0
Kuru Kayısı
300,00
350,00
16,7
Marul (adet)
12,50
14,17
13,3
Maydanoz (adet)
6,00
6,58
9,7
Pirinç
44,16
45,65
3,4
Fındık (iç)
360,00
370,00
2,8
Elma
37,50
38,50
2,7
Kuru Fasulye
33,29
33,29
0,0
Nohut
31,56
31,56
0,0
Kırmızı Mercimek
22,94
22,94
0,0
Yeşil Mercimek
29,33
29,33
0,0
Kuru Üzüm
110,00
110,00
0,0
Kuru İncir
170,00
170,00
0,0
Antep Fıstığı
340,00
340,00
0,0
Dana Eti
448,18
444,29
-0,9
Kuzu Eti
529,36
512,80
-3,1
Zeytinyağı
203,75
195,31
-4,1
Patates
13,30
11,75
-11,7
Çilek
76,50
62,18
-18,7
Yumurta (adet)
4,13
3,24
-21,5
Yeşil Soğan (Demet)
22,00
16,32
-25,8
Salatalık
14,10
10,42
-26,1
Domates
21,90
15,70
-28,3
Kuru soğan
7,80
5,00
-35,9
Patlıcan
24,60
14,60
-40,7
Kabak
25,30
11,80
-53,4
Sivri Biber
46,00
12,90
-72,0
GİRDİ FİYATLARI
Gübreler (TL/Ton)
2024 Mayıs
2025 Nisan
2025 Mayıs
Nisan 2025-Mayıs 2025 Değişim (%)
Mayıs 2024- Mayıs 2025 Değişim (%)
Amonyum Sülfat %21
8.635
10.590
11.105
4,9
28,6
Amonyum Nitrat%26
9.695
12.957
12.892
-0,5
33,0
ÜRE
13.429
19.185
19.635
2,3
46,2
DAP
19.762
26.836
27.045
0,8
36,9
20.20.0
Kompoze
13.205
17.221
17.348