Tarım işçilerinin grevi mandalinayı dalında bıraktı

Türkiye’nin en önemli narenciye merkezlerinden Adana’da mandalina üreticisi zor günler yaşıyor. Kent genelinde yaklaşık 383 bin dönüm alanda ekilen mandalinada hasat eylül ayının sonunda başladı. Çukurova’da bu yıl birçok ürün zirai dondan olumsuz etkilenirken, okitsu, mihowase, early ve primasol gibi erkenci mandalina çeşitleri soğuktan zarar görmedi. Dönüm başına ortalama 4 ile 6 ton arasında verim alınan mandalinada sezonun ilk günlerinde üreticinin yüzü gülüyordu.

Hasadın başladığı ilk haftalarda mandalinanın kilosu, bahçede kalitesine göre 8 ile 15 lira arasında alıcı buldu. Ancak bu süreçte tarım aracılarının başlattığı ve 9 gün süren yevmiye grevi dengeleri bozdu. İşçilerin işe çıkmaması nedeniyle mandalinalar zamanında kesilemedi, dalında kaldı ve erkenci birçok mandalinada kalite kaybı yaşandı. Grevin ardından bu kez portakal hasadının başlaması ve rekolte fazlalığı devreye girdi. Piyasaya aynı anda çok fazla ürün girince mandalina talebi zayıfladı, ürünün önemli bir bölümü ağaç üzerinde beklemek zorunda kaldı. Sonuç olarak mandalinanın bahçede kilo fiyatı 3 ile 5 lira bandına kadar geriledi.

Adana mandalinası normalde başta Rusya olmak üzere pek çok Avrupa ülkesine ihraç ediliyordu. Ancak dalında zarar gören, raf ömrü azalan ve kalibresi bozulan ürünler, dış piyasa standartlarını karşılayamadı. İhracat için uygun görülen sınırlı miktardaki kaliteli mandalina yurt dışına gönderilirken, büyük kısmı yalnızca iç piyasada değerlendirilmeye çalışılıyor.

Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, İhlas Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada sürecin çiftçiyi ciddi şekilde zora soktuğunu söyledi. Doğan, “9 gün işçiler işe çıkmayınca meyve gecikti. Bu meyvenin bu zamana kalmaması lazımdı. Mandalinalar şu anda raf ömrünü kaybetti ve dış piyasaya gidemiyor, iç piyasada tüketiliyor. Sadece iyi olanlar yurt dışına gönderiliyor. İlk hasatta kilogram fiyatı 15 liraya kadar yükselen mandalinalar şu anda 3-5 liradan alıcı buluyor.” dedi.

Zirai dondan etkilenmeyen ve çiftçinin bu sezon para kazanmayı umduğu tek ürünün mandalina olduğunu hatırlatan Doğan, yaşanan gecikmenin maliyeti daha da artırdığını vurguladı. Soğuk nedeniyle bazı çeşitlerde verimin arttığını, buna rağmen zamanında kesim yapılamadığı için ürünün değersizleştiğini dile getirdi. Doğan, “Ekim ayının sonunda hasadı bitmesi gereken mandalinada hasat, kasım ayının ortasına gelmemize rağmen hâlâ devam ediyor.” ifadelerini kullandı.

Mandalina veriminin yüksek olması nedeniyle özellikle Hatay ve Adana’da ürünün bir kısmının dalında kalacağını belirten Doğan, “Mandalina verimi çok olduğu için Hatay ve Adana’da yüzde 10-20 ürün ağaçta kalacak. Zamanında kesilseydi bu meyveler ağaçta kalmayacaktı. Hem millî ekonomiye hem de çiftçimize zarar oldu.” diye konuştu.

Üreticiler, işçi grevi, rekolte fazlası ve ihracatın daralmasının üst üste gelmesi nedeniyle hem gelir kaybı hem de motivasyon kaybı yaşadıklarını dile getiriyor. Mandalinanın yeniden değer kazanabilmesi için hem hasat planlamasının hem de dış pazar bağlantılarının daha sağlıklı yapılması gerektiği ifade ediliyor.

Haber: Abdurrahman REYHANLI

Kilis Belediyesi’nden merdiven altı imalathanelere baskın