Bireyin kendisini kalp krizi geçiriyormuş gibi hissetmesine neden olabilen yoğun bir endişe ve korku yaratabilir. Tıbbi adıyla psikolojik kalp çarpıntısı veya sinirsel çarpıntı olarak da bilinen bu durum, genellikle duygusal veya zihinsel stres faktörleri ile yakından ilişkilidir ve altta yatan bir kalp hastalığının belirtisi değildir.
Yalancı Kalp Çarpıntısı Nedir?
Yalancı kalp çarpıntısı, fiziksel bir sağlık sorunu olmaksızın hissedilen kalp atışındaki anormal değişikliklerdir. Birey, kalbinin göğsünde gümbürdediğini, hızla titrediğini, bir an durup sonra tekrar çarptığını veya ritmini şaşırdığını hissedebilir. Bu hisler, gerçek bir kalp rahatsızlığına işaret etmediği için "yalancı" olarak adlandırılır. Ancak, bu durumun yarattığı korku ve panik, bireyin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.
Psikolojik kalp çarpıntısı, genellikle anksiyete bozuklukları, panik ataklar, stres, yorgunluk, depresyon gibi psikolojik durumların bir sonucu olarak ortaya çıkar. Vücudun stresle başa çıkma mekanizması olan savaş ya da kaç tepkisi, kalp atış hızını artırarak ve kan basıncını yükselterek bu çarpıntı hissini tetikleyebilir. Bu, beynin algıladığı bir tehdide karşı verdiği doğal bir tepkidir. Fakat bu tehdit gerçek bir fiziksel tehlike değil, zihinsel bir durumdur.
Yalancı Kalp Çarpıntısı Neden Olur?
Yalancı kalp çarpıntısının temel nedeni, bedenin zihinsel ve duygusal durumlara verdiği tepkilerdir. Bu tepkiler, sinir sistemi aracılığıyla kalbin işleyişini etkiler.
Anksiyete ve panik ataklar
Psikolojik kalp çarpıntısı vakalarının en yaygın nedenlerinden biri anksiyete ve panik ataklardır. Panik atak sırasında vücut, yüksek seviyede adrenalin salgılar. Adrenalin, kalbin daha hızlı ve güçlü atmasına, kan damarlarının daralmasına ve solunumun hızlanmasına neden olur. Bu durum, bireyin kalpte çarpıntı hissetmesine yol açar. Atak sırasında hissedilen yoğun korku, bu fiziksel belirtileri daha da kötüleştirebilir.
Stres ve gerginlik
Kronik stres, vücudun sürekli bir alarm durumunda olmasına neden olur. İş, aile, finansal sorunlar gibi günlük stres faktörleri, kalp atış hızını artırabilir. Vücut, uzun süreli strese maruz kaldığında, sinir sistemi aşırı uyarılır ve bu da ara ara kalpte çarpıntı hissinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Yorgunluk ve uyku eksikliği
Vücudun yeterince dinlenememesi, sinir sisteminin düzenli çalışmasını olumsuz etkileyebilir. Yetersiz uyku, stres hormonlarının seviyesini artırarak kalpte çarpıntı hissini tetikleyebilir. Bu nedenle, yorgun bir günde veya uykusuz bir gecenin ardından çarpıntı hissi yaşamak yaygın bir durumdur.
Kafein, alkol ve nikotin
Bu maddeler, merkezi sinir sistemini uyararak kalp atış hızını artırabilir. Aşırı miktarda kahve, enerji içeceği, alkol veya sigara tüketimi, özellikle hassas bireylerde çarpıntı hissine neden olabilir.
Hipoglisemi (düşük kan şekeri)
Kan şekerinin aniden düşmesi, vücudun adrenalin salgılamasına neden olabilir. Bu durum, terleme, titreme ve kalpte çarpıntı gibi belirtilere yol açabilir.
Hormonal değişiklikler
Menopoz, hamilelik veya adet döngüsü gibi hormonal değişimler, kadınlarda kalp çarpıntısı riskini artırabilir. Tiroid bezinin aşırı çalışması (hipertiroidi) da kalp atışlarını hızlandırarak çarpıntı hissine neden olabilir.
Psikolojik Kalp Çarpıntısı Belirtileri Nelerdir?
Yalancı yani psikolojik kalp çarpıntısı belirtileri, kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve genellikle fiziksel bir kalp hastalığının belirtilerine benzer. En sık rastlanan belirtiler aşağıdaki gibidir.
- Kalbin Göğüste Hızlı veya Düzensiz Atması: En yaygın belirtidir. Kalbin gümbür gümbür atması veya kuşun kanat çırpması gibi titrediği hissi tarif edilir.
- Nefes Darlığı: Çarpıntıya eşlik eden anksiyete nedeniyle birey, derin nefes almakta zorlanabilir. Bu durum, panik atak sırasında hiperventilasyonla (hızlı ve sığ nefes alma) karıştırılabilir.
- Göğüste Ağrı veya Baskı: Anksiyete kaynaklı göğüs ağrısı, gerçek kalp krizindeki ağrıdan farklı olabilir. Genellikle keskin, batıcı veya sürekli bir baskı hissi olarak tanımlanır ve belirli bir noktada hissedilir.
- Terleme ve Sıcak Basması: Stres hormonlarının etkisiyle vücut ısısı artabilir ve bireyde aşırı terleme görülebilir.
- Midede Boşluk Hissi veya Titreme: Adrenalin salınımının bir sonucu olarak vücutta titreme ve hafif sarsıntılar hissedilebilir. Mide bölgesinde de rahatsızlık hissedilebilir.
- Baş Dönmesi ve Sersemlik: Çarpıntı ve anksiyete, kan basıncında ani değişikliklere neden olarak baş dönmesine yol açabilir.
Bu belirtilerin, gerçek bir kalp hastalığı olan aritmi belirtileriyle benzerlik gösterdiği unutulmamalıdır. Bu nedenle, ilk kez bu belirtileri yaşayan bir bireyin bir doktora başvurarak altta yatan bir kalp rahatsızlığının olup olmadığını kontrol ettirmesi büyük önem taşır.
Psikolojik Kalp Çarpıntısında Tanı Süreci
Yalancı kalp çarpıntısı tanısı, öncelikle altta yatan ciddi bir kalp rahatsızlığının dışlanmasıyla konulur. Bir kardiyolog, hastanın şikayetlerini dinledikten sonra fiziksel muayene yapar ve gerekli testleri ister.
- Fiziksel Muayene ve Tıbbi Geçmiş: Doktor, hastanın kalp atışlarını dinler, kan basıncını ölçer ve sağlık geçmişi hakkında bilgi alır. Özellikle anksiyete, panik atak veya stresli yaşam olayları gibi psikolojik durumlar hakkında sorular sorulur.
- EKG (Elektrokardiyogram): Kalbin elektriksel aktivitesini ölçer ve kalp ritmindeki anormallikleri saptamak için kullanılır. EKG, genellikle çarpıntı anında değil, normal zamanda çekildiği için çarpıntının nedenini her zaman göstermeyebilir.
- Holter Monitörü: 24 saat veya daha uzun süreyle takılan taşınabilir bir EKG cihazıdır. Hasta günlük aktivitelerini yaparken kalbinin ritmini sürekli olarak kaydeder. Bu cihaz, ara ara kalpte çarpıntı yaşayan bireylerde tanının konulmasında çok etkilidir.
- Efor Testi (Stres EKG): Kalp ritminin egzersiz sırasında nasıl tepki verdiğini gözlemlemek için kullanılır. Koşu bandında veya bisiklette efor sarf ederken kalp ritmi ve kan basıncı izlenir.
- Kan Tahlili: Tiroid fonksiyonları, kan şekeri ve elektrolit seviyeleri gibi çarpıntıya neden olabilecek diğer faktörleri kontrol etmek için yapılır.
Tüm bu testler sonucunda kalpte herhangi bir yapısal veya fonksiyonel sorun saptanmazsa, çarpıntıların psikolojik kaynaklı olduğu düşünülür. Bu aşamadan sonra, hastanın bir psikiyatrist veya psikolog ile görüşmesi önerilebilir.
Yalancı Kalp Çarpıntısı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Yalancı kalp çarpıntısının tedavisi, altında yatan psikolojik nedenlere odaklanır. Tedavi, bireyin yaşam kalitesini artırmayı ve endişe döngüsünü kırmayı hedefler.
Psikoterapi
Anksiyete bozuklukları ve panik atakların tedavisinde en etkili yöntemlerden biridir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bireyin çarpıntı hakkındaki olumsuz düşünce kalıplarını tanımasına ve bu düşünceleri daha sağlıklı olanlarla değiştirmesine yardımcı olur. Terapist, bireye gevşeme teknikleri ve nefes egzersizleri öğreterek panik atak anında sakin kalmasını sağlar.
Yaşam tarzı değişiklikleri
- Stres Yönetimi: Meditasyon, yoga, derin nefes egzersizleri gibi teknikler, stresi azaltmada ve kalp atış hızını düzenlemede etkilidir.
- Düzenli Egzersiz: Yürüyüş, yüzme gibi düzenli fiziksel aktivite, stres hormonlarını azaltarak genel ruh halini iyileştirir ve kalp sağlığını destekler.
- Uyku Düzeni: Yeterli ve kaliteli uyku almak, sinir sisteminin yenilenmesine yardımcı olur.
- Kafein, Alkol ve Nikotin Tüketimini Sınırlama: Bu maddelerin tüketimini azaltmak, çarpıntı ataklarının sıklığını ve şiddetini azaltabilir.
- İlaç Tedavisi: Gerekli durumlarda, psikiyatrist, anksiyete ve panik atak tedavisinde kullanılan antidepresan veya kaygı giderici ilaçlar doktor tarafından verilebilir. Bu ilaçlar, sinir sistemini dengeleyerek çarpıntı hissini azaltmaya yardımcı olur.
- Alternatif ve Tamamlayıcı Terapiler: Akupunktur, masaj terapisi ve bitkisel çay tüketme gibi yöntemler de bazı bireylerde rahatlama sağlayabilir. Ancak, bu tür yöntemleri kullanmadan önce mutlaka bir uzmana danışmak önemlidir.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Çarpıntı hissi, çoğu zaman zararsız olsa da, bazı durumlarda ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Özellikle aşağıdaki belirtiler çarpıntıya eşlik ediyorsa, acil tıbbi yardım almak önemlidir:
- Göğüste Şiddetli Ağrı veya Baskı Hissi: Bu ağrı, omuza, kola, boyuna veya çeneye yayılıyorsa kalp krizi riski olabilir.
- Bayılma veya Bilinç Kaybı: Çarpıntıya eşlik eden bayılma, kalp ritim bozukluğunun belirtisi olabilir.
- Şiddetli Nefes Darlığı: Ani gelişen ve dinlenmekle geçmeyen nefes darlığı.
- Baş Dönmesi ve Sersemlik: Çarpıntıyla birlikte aşırı baş dönmesi veya denge kaybı.
- Çarpıntının Uzun Süre Devam Etmesi: Çarpıntı hissinin birkaç dakikadan daha uzun sürmesi.
Bu belirtiler, kalbin düzgün çalışmadığının bir işareti olabilir ve bir kardiyolog tarafından değerlendirilmesi gerekir.
Yalancı kalp çarpıntısı, bireyde yoğun bir endişe yaratan, ancak genellikle fiziksel bir kalp hastalığına işaret etmeyen yaygın bir durumdur. Stres, anksiyete ve panik atak gibi zihinsel durumların bir sonucudur. Bununla başa çıkmak için doğru teşhis, stres yönetimi, yaşam tarzı değişiklikleri ve gerekirse profesyonel psikolojik destek almak önemlidir. Kalpte çarpıntı hissi yaşayan her birey, öncelikle bir kardiyoloğa başvurarak altta yatan bir sağlık sorununun olmadığından emin olmalıdır.
Yalancı Kalp Çarpıntısı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Yalancı kalp çarpıntısı tehlikeli midir?
Hayır, yalancı kalp çarpıntısı, altta yatan bir kalp hastalığı olmadığı sürece tehlikeli değildir. Fakat bu durumun yarattığı yoğun endişe ve panik, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Doğru teşhis ve tedavi ile yönetilmesi mümkündür.
Yalancı kalp çarpıntısı kalbe zarar verir mi?
Hayır, psikolojik kaynaklı olan bu çarpıntılar kalbe herhangi bir fiziksel zarar vermez. Kalbin fonksiyonel yapısında bir bozukluk yaratmaz. Ancak uzun süreli kronik stres, genel kalp sağlığını dolaylı olarak etkileyebilir.
Psikolojik kalp çarpıntısı için hangi doktora gitmeliyim?
Öncelikle, kalpte çarpıntı hissi için bir kardiyoloji uzmanına başvurmalısınız. Kardiyolog, gerekli testleri yaparak kalp sağlığınızın yerinde olduğunu teyit ettikten sonra, sizi bir psikiyatriste veya psikoloğa yönlendirebilir.
Yalancı kalp çarpıntısı nasıl ayırt edilir?
Yalancı kalp çarpıntısı genellikle stresli veya anksiyete dolu anlarda ortaya çıkar. Fiziksel egzersizle veya dinlenmeyle geçebilir. Gerçek kalp rahatsızlıklarında ise çarpıntı genellikle egzersiz sırasında veya sonrasında daha belirgin olabilir ve göğüs ağrısı, bayılma gibi daha ciddi belirtilerle birlikte görülebilir. Kesin ayrım, tıbbi testlerle konulabilir.
Yalancı kalp çarpıntısı için hangi egzersizler iyi gelir?
Yalancı kalp çarpıntısı için yorucu olmayan ve stresi azaltmaya yardımcı olan egzersizler önerilir. Yürüyüş, yoga, yüzme ve bisiklet gibi düzenli aktiviteler, kalp sağlığını desteklerken aynı zamanda zihinsel stresi azaltır. Ağır kardiyo egzersizleri ise kalp atışını artırarak çarpıntı hissini tetikleyebilir, bu yüzden dikkatli olunmalıdır.
Kafein ve alkol çarpıntıyı tetikler mi?
Evet, kafein ve alkol sinir sistemini uyararak kalp atış hızını artırabilir. Özellikle hassas bireylerde ara ara kalpte çarpıntı hissinin ortaya çıkmasına veya mevcut durumun kötüleşmesine neden olabilirler. Bu nedenle, çarpıntı yaşayan bireylerin bu maddelerin tüketimini sınırlamaları önerilir.
Kalp çarpıntısının psikolojik olduğunu nasıl anlarız?
Kalp çarpıntısının psikolojik olduğunu anlamanın en temel yolu, tıbbi testler sonucunda kalpte herhangi bir fiziksel sorunun bulunmamasıdır. Bu durum genellikle anksiyete, stres veya panik atak gibi duygusal durumlarla ilişkilidir. Çarpıntı, stresli bir olayın ardından veya kaygı hissinin yükseldiği durumlarda ortaya çıkabilir. Eşlik eden belirtiler arasında nefes darlığı, titreme, terleme, mide bulantısı ve yoğun bir korku hissi yer alabilir. Bu belirtiler, stresin azalmasıyla birlikte genellikle kaybolur.
Yalancı kalp çarpıntısı ne kadar sürer?
Yalancı kalp çarpıntısının süresi kişiden kişiye ve tetikleyici faktöre göre değişir. Genellikle birkaç saniye ile birkaç dakika arasında sürer. Bir panik atak sırasında ortaya çıkıyorsa, atakla birlikte zirveye çıkar ve atak sona erdiğinde yavaş yavaş kaybolur. Kronik stres kaynaklı olanlar ise gün içinde aralıklarla tekrar edebilir ve birey stres kaynağı ile başa çıkana kadar devam edebilir.
Durup dururken gelen kalp çarpıntısı neden olur?
Durup dururken gelen kalp çarpıntısı, genellikle panik atakların veya anksiyete bozukluklarının bir belirtisidir. Bu ataklar, belirgin bir tetikleyici olmaksızın aniden ortaya çıkabilir. Beyin, gerçek olmayan bir tehdit algılayarak vücudun savaş ya da kaç tepkisini harekete geçirir ve bu da adrenalin salgılanmasına, dolayısıyla kalp atış hızının artmasına neden olur.
Çok düşünmek kalp çarpıntısı yapar mı?
Evet, çok düşünmek ve zihinsel olarak aşırı meşgul olmak kalpte çarpıntı yapabilir. Özellikle endişeli ve olumsuz düşünce döngüleri, beyindeki stres merkezlerini uyararak vücutta fiziksel tepkilere yol açar. Kaygı, gelecekle ilgili aşırı endişe ve geçmişe takılı kalmak gibi durumlar, sinir sistemini sürekli bir alarm halinde tutar ve bu da kalp atış hızını etkileyerek çarpıntıya neden olabilir.
Kalpte sorun yoksa çarpıntı neden olur?
Kalpte sorun yoksa çarpıntı, genellikle psikolojik nedenlerden kaynaklanır. Stres, anksiyete, panik ataklar, depresyon ve duygusal zorlanmalar bu duruma yol açabilir. Bununla birlikte, bazı fizyolojik nedenler de rol oynayabilir: aşırı kafein veya alkol tüketimi, sigara içmek, yorgunluk, uyku eksikliği, hormonal değişiklikler ve bazı ilaçların yan etkileri. Doğru tanıyı koymak için tüm bu faktörlerin değerlendirilmesi gerekir.
Haber Merkezi
-----
Kilis’te İşten Çıkarıldılar: PİKTES Projesi Mağdurlarından Tepki
