Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından "aile odaklı sosyal hizmetler" kapsamında uygulanan sosyal hizmet modellerinden "koruyucu aile hizmeti" ile çocukların aile ortamında sağlıklı ve mutlu bir hayat sürmesi amaçlanıyor.
Bu modelle, korunma ihtiyacı olan çocuklardan çeşitli nedenlerle biyolojik ailesi yanında bakımları sağlanamayanların eğitim, bakım ve yetiştirilmesi sorumluluğunu devletle paylaşan "koruyucu aileler", çocukların aile ortamında hayata hazırlanmasına yardımcı oluyor.
İlk uygulama örnekleri 1961'de başlayan koruyucu aile hizmeti, devlet ve ailelerin el ele çalışması, aile bakımından yoksun çocukların yetiştirilme sorumluluğunun paylaşılmasıyla her çocuğa sevgi dolu bir yuvanın verilmesi hedefiyle 19 Aralık 2012'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayesinde başlatılan "Gönül Elçileri Projesi" ile daha etkin hale geldi.
Bu kapsamda, aile odaklı sosyal hizmetler içinde yer alan "koruyucu aile" modeliyle 2002'de 515 çocuk 500 koruyucu ailenin yanındayken, bu yıl mayıs itibarıyla 8 bin 917 koruyucu ailenin yanında 10 bin 657 çocuk aile sıcaklığında hayata hazırlanıyor.
Söz konusu sistemle devlet korumasındaki farklı engel gruplarından çocukların da yaşamı değişti. Halihazırda devlet korumasındaki 1191 özel gereksinimli çocuk koruyucu aileler yanında yaşamını sürdürüyor.
Ülke genelinde en çok koruyucu aile sırasıyla İstanbul, İzmir, Ankara, Kayseri ve Adana'da bulunuyor.
Devlet, koruyucu ailelere ve yerleştirilen çocuğa olanaklar sağlıyor
Devlet, koruyucu aile yanına yerleştirilen çocuk ve aileler için birçok alanda destek sağlıyor. Koruyucu ailelere baktıkları her çocuk adına, bakım, eğitim ve yetiştirilme harcamaları için aylık ödeme yapılıyor.
Özel zorlukları veya ihtiyaçları bulunan ya da engelli çocuklar için aylık bakım ücreti yüzde 50 artırılarak uygulanıyor.
Koruyucu ailelerden, eşine veya bir yakınına bağlı olmaksızın emekliliğine esas sosyal güvencesi olmayan eşlerden birinin bir asgari ücret tutarı üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamında isteğe bağlı sigortasını yaptırması ve ödeme belgesinin ibrazı halinde primlerin aylık ödemelere ilave edilerek karşılanması sağlanıyor.
Koruyucu ailelere, korunmaya ihtiyacı olan çocukların kendine özel ve farklı gereksinimlerini anlayarak, onlarla iletişimlerini daha sağlıklı hale getirmek ve çocukların hizmetten daha iyi şekilde yararlanmasını sağlamak amacıyla "Ergenlik Dönemi, Güçlenme ve Stresle Başa Çıkma, Bağlanma ve Gelişimi, Travma ve İyileşme" gibi birçok konuda eğitim veriliyor.
Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerince koruyucu ailelere ve çocuklara yönelik hizmetin etkin yürütülebilmesi için psikososyal destek çalışmaları yapılıyor.
Çocuklar koruyucu aile yanına yerleştirildikten sonra ilk bir yılda her ay, ikinci yıldan itibaren ise 3 ayda bir yerinde ziyaret edilerek takip altında tutuluyor. İzlemelerde, çocukların psiko-sosyal gelişimleri, eğitime devam durumları değerlendiriliyor.
Kimler koruyucu aile olabilir?
Koruyucu aile, çeşitli nedenlerle biyolojik ailesi yanında bakımları bir süre için sağlanamayan çocukların aile ortamında eğitim, bakım ve yetiştirilme sorumluluğunu kısa veya uzun süreli olarak yapan uygun aile ya da kişilerden oluşuyor.
İlgili mevzuatta belirtilen şartları taşıyan, kurumla işbirliği içinde çocuk yararına hizmet vermeye kendini hazır hisseden herkes koruyucu aile olabiliyor.
Koruyucu aile olabilmek için Türkiye'de sürekli ikamet etmek, en az ilkokul düzeyinde eğitim almak, 25-65 yaş aralığında bulunmak, düzenli gelire sahip olmak şartlarını taşıyan, adli sicili ve çocuk bakımına engel olabilecek sağlık sorunu bulunmayan, çocuğa kanunen bakmakla yükümlü biyolojik anne-baba ya da vasi dışındaki herkes, koruyucu aile olmak için başvuruda bulunabiliyor.