Ankara, 20 Ağustos 2025 — TÜBİTAK Gıda Güvenliği Enstitüsü’nün yeni araştırması, evlerde sık yapılan 5 saklama hatasının gıdaları adeta "zehire" dönüştürdüğünü ortaya koydu. İşte uzmanların acil uyarı yaptığı kritik hatalar ve bilimsel çözümler:
1. PATATESİ IŞIKTA BEKLETMEK: "SOLANİN ZEHİRLENMESİ" RİSKİ
Tehlikesi: Yeşillenen veya filizlenen patates, solanin adlı toksin üretir. Bulantı, nörolojik hasar ve halüsinasyona yol açar.
Bilimsel Çözüm:
Karanlık ve serin (10-15°C) ortamda saklayın.
Yeşillenmiş patatesi soymayın, direkt atın.
2. DOMATESİ BUZDOLABINA KOYMAK: "LEZZET ÖLDÜREN" HATA
Tehlikesi: 10°C altındaki sıcaklıklar, domatesteki enzimleri parçalayarak kanserle mücadele eden likopen etkisini azaltır. Ayrıca kumlu tat oluşturur.
Bilimsel Çözüm:
Oda sıcaklığında, güneş almayan sepette saklayın.
Sadece olgunlaşmış domatesi 1-2 gün buzdolabında tutun.
3. BALIĞI PLASTİK POŞETTE DONDURMAK: "AĞIR METAL" TEHDİDİ
Tehlikesi: Plastik poşetlerdeki bisfenol A (BPA), dondurma sırasında balık etine geçer. Hormon bozukluğu ve kanser riskini artırır.
Bilimsel Çözüm:
Vakumlu dondurucu poşetleri veya buzdolabı kağıdı kullanın.
-18°C'de maksimum 3 ay saklayın.
4. ZEYTİNYAĞINI ŞEFFAF ŞİŞEDE SAKLAMAK: "KÜFLÜ YAĞ" TUZAĞI
Tehlikesi: Işık, zeytinyağında peroksit oluşumunu tetikler. Bu da karaciğer hasarı ve mide ülserine neden olabilir.
Bilimsel Çözüm:
Koyu renkli cam şişe ve serin dolap kullanın.
Satın alırken "son kullanma" yerine "hasat tarihi"ne bakın (18 ayı geçmemeli).
5. PİŞMİŞ YEMEĞİ OCAKTA BEKLETMEK: "BACILLUS CEREUS" ZEHİRLENMESİ
Tehlikesi: Pilav/makarna gibi nişastalı yemekler, oda sıcaklığında 2 saat içinde zehirli bakteri sporları üretir. Kusma ve ishale yol açar.
Bilimsel Çözüm:
Pişmiş yemeği en geç 1 saat içinde buzdolabına koyun.
Derin kaplarda soğutun (tencereyle saklamayın).
TÜRKİYE GERÇEĞİ: İSTATİSTİKLERLE HATA ORANLARI
(Kaynak: Sağlık Bakanlığı 2024 Gıda Zehirlenmesi Raporu)
Evlerdeki zehirlenmelerin %68'i: Yanlış saklanmış patates, pilav ve balık kaynaklı.
Vakaların %42'si: "Ocağa bıraktım, ertesi gün yedim" diyenler.
UZMAN UYARISI: "BU BELİRTİLER VARSA ACİLE GİDİN!"
Prof. Dr. Elif Kaya (TÜBİTAK Gıda Güvenliği Başkanı):
"Bulanık görme, nefes darlığı veya kanlı kusma gibi semptomlarda vakit kaybetmeyin. Özellikle bebekler ve 65 yaş üstü için ölümcül olabilir."
DOĞRU SAKLAMA REHBERİ: 5 ALTIN KURAL
Kuru gıdalar: Cam kavanoz + serin kiler.
Et/balık: Vakum poşet + -18°C.
Sebzeler: Kese kağıdı + buzdolabı sebzelik.
Sıvı yağlar: Koyu şişe + dolap.
Pişmiş yemekler: Maksimum 3 gün (2. gün kaynatın).