İsrail ordusunun Gazze kentindeki kara operasyonlarını genişletmesi ve yenilenen tahliye çağrıları, kuzeyden güneye doğru zorunlu göçü yeniden hızlandırdı. Son günlerde binlerce kişi, yanına alabildiği birkaç eşyayla Reşid Caddesi üzerinden güneye yönelirken, yollarda saldırı riski ve insani koşulların yetersizliği nedeniyle büyük bir hayatî tehlike bulunuyor. Anadolu Ajansı’nın sahadan paylaştığı fotoğraflar, araç ve yaya konvoylarının aralıksız akışını gösteriyor.
Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), 9 Eylül’de İsrail’in Gazze kenti geneline verdiği toplu tahliye emrinin ardından “zorla yerinden edilmelerin” kritik altyapıları ve son kalan yardım hatlarını da felce uğrattığını bildiriyor. OCHA’nın güncellemelerine göre, Gazze’de 2024 sonu itibarıyla nüfusun yüzde 90’ından fazlası ortalama altı kez yerinden edildi; bazı aileler 19’a kadar kez yer değiştirmek zorunda kaldı. 2025 Eylül başından bu yana da yüz binlerce yeni “yer değiştirme hareketi” kayda geçti.
UNRWA ve OCHA verileri, şeridin yaklaşık yüzde 86,5’lik bölümünün “askerî bölge” ilanı, aktif çatışmalar veya tahliye emirleri nedeniyle fiilen yaşanamaz durumda olduğuna işaret ediyor. Bu tablo, sivil nüfusun güvenli ve sürdürülebilir bir şekilde barınabileceği alanları daha da daraltıyor
İsrail ordusu, 17 Eylül’de Gazze kentinden güneye geçiş için 48 saatlik yeni bir “tahliye koridoru” açtığını duyurdu. Ancak Reuters’ın sahadaki izlenimlerine göre, güneyde barınma, gıda, su ve sağlık hizmetlerine erişimin çok kısıtlı oluşu; ayrıca “kalıcı yerinden edilme” endişeleri nedeniyle birçok kişi evini terk etme çağrılarına rağmen yerinde kalmayı tercih ediyor. Koridorların güvenliği ve sürekliliği konusundaki belirsizlikler de kitlesel hareketi sınırlıyor.
Kuzey Gazze’deki kıtlık ve tedarik krizinin şiddetlendiği de BM raporlarına yansıdı. İsrail’in 12 Eylül’de Zikim geçidini kapatmasının ardından kuzeye yakıt ve gıda akışının fiilen durma noktasına geldiği, stokların “günlerle” sınırlı kaldığı ifade ediliyor. BM, kıtlık koşullarının yayılmasından ve can kayıplarının artmasından endişeli.
Sağlık sistemi ise alarm veriyor. Dünya Sağlık Örgütü, saldırılar ve erişim engellerinin Gazze’deki hastanelerin yüzde 90’dan fazlasını ya kullanılamaz ya da kısmen çalışabilir hâle getirdiğini; kalan merkezlerin ise “kapasitenin çok üzerinde” çalıştığını bildiriyor. Kitlesel yaralanmalar, yakıt ve ilaç yetersizliği, yerinden edilmiş binlerce kişinin hastaneleri sığınak olarak kullanması sağlık hizmetlerini sürdürülemez noktaya itiyor.
Sahadaki yardım kuruluşları, güvenli ve kesintisiz insani erişim olmaksızın zorunlu göçün yeni bir “insanî çöküş” dalgası üreteceği uyarısını yineliyor. OCHA’nın özetlediği üzere, çatışma hatlarıyla bölünmüş ve sık sık değişen tahliye haritaları, sivillerin güvenli rotaları takip etmesini güçleştiriyor; bu da ailelerin aynı ay içinde bile defalarca yer değiştirmesiyle sonuçlanıyor
Anadolu Ajansı’nın geçtiği karelerde, çocuklu ailelerin pazar arabalarıyla ya da üstü açık kamyonetlerle güneye yöneldiği; bazı yol kesitlerinde ise uzun yaya kafilelerinin oluştuğu görülüyor. Bölgedeki muhabirler, “insan selinin” çoğu zaman su, gıda ve barınma imkânı olmadan, belirsizliğe doğru aktığını aktarıyor.
Haber: Abdurrahman REYHANLI