Kilis’te Konuşulan Diller Kültürel Zenginliği Yansıtıyor
Güneydoğu Anadolu’nun sınır hattında yer alan Kilis, tarih boyunca farklı topluluklara ev sahipliği yapmış olmasıyla birlikte bugün de çok kültürlü yapısını sürdürüyor. Hem coğrafi konumu hem de tarihsel göç yolları üzerinde bulunması, bu kentte konuşulan dillerin çeşitliliğine de yansımış durumda. Kilis’te hâkim olan dil Türkçe olsa da, kentte ikinci dil olarak Arapça da oldukça yaygın şekilde kullanılmakta.
Günlük Hayatın Dili: Türkçe
Kilis’in resmi dili ve en çok konuşulan dili Türkçe. Eğitim kurumları, resmi daireler, mahkemeler, sağlık kuruluşları ve kamu hizmetleri Türkçe yürütülüyor. Sokakta, çarşıda, pazarda halkın büyük bölümü Türkçe iletişim kurmakta. Kilisli yerleşik halk, özellikle Cumhuriyet sonrası kuşaklarda Türkçeyi anadili düzeyinde kullanıyor ve günlük yaşamın her alanında bu dili tercih ediyor.
Ancak Türkçenin Kilis şehrinde zamanla kendine özgü bir ağızla şekillendiği de gözlemleniyor. Kilis ağzı olarak adlandırılan yerel şive, kelime telaffuzları ve bazı deyimlerle diğer bölgelerden ayrılabiliyor. Bu şive, hem tarihsel geçmişin hem de sınır coğrafyasının izlerini taşıyor.
Arapçanın Etkisi Hâlâ Canlı
Kilis’in Suriye sınırında yer alması ve yüzyıllardır Arap topluluklarıyla etkileşimde bulunması, Arapçayı kentin önemli bir parçası haline getirmiş durumda. Özellikle kentin bazı mahallelerinde yaşlı nesiller hâlâ günlük konuşmalarında Arapça kelimelere yer veriyor. Bunun yanı sıra, son yıllarda yaşanan göç hareketleriyle birlikte Arapça konuşan nüfusun artması, bu dilin görünürlüğünü daha da artırmış durumda.
Kilis’te Arapça, bazı aile içi iletişimlerde, komşuluk ilişkilerinde ve sınır ticareti yapılan bölgelerde aktif olarak kullanılıyor. Çocuklar genellikle çift dillilikle büyüyor ve her iki dili birden konuşabiliyor. Bu durum, özellikle Arapça bilen bireylerin Türkçeyi de oldukça akıcı konuşmasıyla göze çarpıyor.
Kürtçenin Sınırlı Kullanımı
Kilis’te Kürt nüfus yoğun bir şekilde bulunmamakla birlikte, belirli kırsal alanlarda Kürt kökenli ailelerin yaşadığı biliniyor. Bu nedenle Kürtçenin konuşulduğu bölgeler oldukça sınırlı kalıyor. Ancak kent genelinde bu dil, şehir merkezinde baskın bir rol üstlenmiş değil. Kürtçenin varlığı daha çok aile içi diyaloglarda ve sosyal çevrelerde kısıtlı bir şekilde hissediliyor.
Kilis’in çok dilliliği, toplumsal uyum açısından dikkat çekici bir uyum sergiliyor. Farklı dillerin bir arada yaşaması, çatışma değil, kültürel etkileşim yaratıyor. Bu durum, Kilis’in tarihsel geçmişinden günümüze taşıdığı en belirgin zenginliklerden biri olarak öne çıkıyor. Bu çok dilli yapı, hem kültürel mirasın korunmasında hem de sosyal hayatın canlılığında belirleyici bir unsur olmayı sürdürüyor.