Yargıtay, emekli maaşlarına haciz konulmasına ilişkin önemli bir içtihat birleştirme kararı aldı. Karar, bankalar ile kredi çeken emekliler arasında yıllardır süren hukuki tartışmalara yeni bir boyut kazandırdı.
Emekli Maaşlarına Bloke Yolu Açıldı
Bugüne kadar, emeklilerin aldığı maaşlara bankalar doğrudan haciz koyamıyordu. Bu tür girişimler olsa bile yapılan itirazlar sonucu blokeler kaldırılıyor, emekli maaşlarına dokunulamıyordu. Ancak Yargıtay, tüketici kredilerine ilişkin verilen yeni kararla birlikte bu durumu değiştirdi.
Yapılan içtihat birleştirme kararına göre, emekli maaşlarına bankaların bloke koyabilmesi artık mümkün olacak. Ancak bunun için emeklinin açık rıza ve onayının kredi sözleşmesinde yer alması gerekecek. Yani emekli kredi çekerken, bankanın maaşına bloke koyabileceğini kabul ederse, banka bu yetkiyi yasal olarak kullanabilecek.
Kredi Sözleşmeleri Artık Daha Kritik
Emeklilerin kredi kullanırken imzaladıkları sözleşmeleri dikkatle incelemesi gerektiği vurgulanıyor. Sözleşmelerde yer alan “bloke onayı” gibi maddeler, maaşın bir kısmına ya da tamamına el konulmasının önünü açabiliyor.
Uzmanlar, emeklilerin rıza göstermeden bu tür maddeleri imzalamamaları gerektiğini belirtse de, çoğu zaman sözleşmelerin toplu olarak sunulması ve maddi ihtiyaçlar nedeniyle bu şartlar kabul edilmek zorunda kalınıyor.
Anayasa ve Kanunlara Dayandırıldı
Yargıtay kararını, Anayasa’nın 48’inci maddesinde yer alan “sözleşme özgürlüğü” ilkesiyle gerekçelendirdi. Kararda, herkesin çalışma ve sözleşme yapma özgürlüğüne sahip olduğu vurgulandı.
Bununla birlikte 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93. maddesinde emekli maaşlarının haczedilemeyeceği açık şekilde belirtilse de, 2009 yılında yapılan ekleme sayesinde borçlunun muvafakati varsa haczin önü açılmıştı. Yargıtay, bu detaya da atıf yaparak sözleşmeli rıza durumlarında haczin yasal olduğunu bildirdi.
Maaşın Ne Kadarı Bloke Edilecek?
Yargıtay kararında, emeklinin maaşının ne kadarına bloke konulabileceği konusunda net bir oran belirtilmedi. Bu da uygulamada yeni tartışmaları beraberinde getirebilir. Örneğin 20 bin TL maaş alan bir emekli, 23 bin TL taksitli kredi çektiğinde maaşının tamamına mı yoksa belirli bir kısmına mı bloke konulacağı henüz belirsizliğini koruyor.
Resmî Gazete'de Yayımlandı
Bazı Yargıtay üyelerinin karşı çıkmasına rağmen, içtihat birleştirme kararı oy çokluğuyla kabul edildi ve Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece karar, tüm yargı mercileri için bağlayıcı hale geldi.
Emeklilere Uyarı: Kredi Çekerken Her Maddeyi Okuyun
Uzmanlar, emeklilerin kredi kullanmadan önce sözleşmelerdeki tüm maddeleri dikkatle okumaları gerektiği konusunda uyarıyor. Özellikle “bloke yetkisi” veya “maaş kesintisi” gibi ifadeler içeren maddelere dikkat edilmeli. Rıza verilmeden imzalanan belgeler, ileride maaşın tamamına bloke konmasına yol açabilir.