Gırtlak, gırtlak üstü bölge ve gırtlak altındaki hava borusundaki problemler hava almayı zorlaştırabilir. Hava borusu veya gırtlaktaki daralmalardan dolayı nefes darlığı şikayeti gelişebilir. Bu tarz durumlarda boyundan hava deliği açmadan da uygun ve doğru zamanda yapılan cerrahi tedaviler ile kanülsüz yaşamak mümkün olabilmektedir.
Memorial Ankara Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Doç. Dr. Mehmet Burak Aşık, hava yolu darlıkları hakkında bilgi verdi, teşhis ve tedavi yöntemlerini anlattı.
Astım ve KOAH ile Karıştırılabiliyor
Akciğerin üstündeki hava yolundaki sorunlar, solunum sistemindeki üst hava yolu darlıklarıyla ilişkilendirilmektedir. Nadir görülen hastalıklar olmakla birlikte, yoğun bakımda kalma, uzun süre entübe kalma, boyna radyoterapi uygulanması, travma maruz kalma ve tiroid cerrahi öyküsü gibi durumlarda oluşabilir. Bu hastaların bir kısmı, astım ve KOAH hastalığı tedavisi görmektedir. Tedavilere rağmen nefes darlığı şikayetinde rahatlama olmaması halinde yapılan üst hava yolu endoskopik muayenelerinde, hastalarda 2 taraflı ses teli felçleri ve hava yolu darlıkları görülmektedir.
Hava Yolu Darlıklarının Başlıca Nedenleri
Boyun travmaları Boyuna alınan radyoterapi Gırtlak kanseri Uzun süre entübasyon altında kalmak Uzun süre yoğun bakımda kalmak Tiroid ameliyatı sonrası gelişen 2 taraflı ses teli felçleriEn Önemli Belirtileri: Nefes Darlığı, Ses Kısıklığı ve Yutma Bozukluğu
Covid-19 pandemisinden sonra, uzun süre yoğun bakımda kalma ve entübe kalma durumları arttığı için hava yolu darlıkları daha sık görülebilmektedir. Üst hava yolu darlıklarında en sık görülen belirti ise, nefes darlığıdır. Gırtlakla ilişkili durumlarda ise, ses kısıklığı veya yutma bozukluğu da şikayetlere eklenmektedir. Üst hava yolu darlıklarında nefes darlığı yavaşça gelişir, hızlı ve ani bir nefes kaybı yaşanmaz. Hasta, herhangi bir üst solunum yolu enfeksiyonu geçirdiğinde ani bir nefes darlığı gelişebilir. Bu hastalar, rahat nefes alamaz ve nefes darlığı yaşar. Hastada, nefes alırken nefes sesi de oluşmaktadır. Hastaların, ses kısıklığı ve yutma bozukluğu durumunda kesinlikle bir uzmana başvurması gerekmektedir.
Endoskopik ve Açık Cerrahi Yöntemlerle Tedavi Ediliyor
Tanı sürecinde, endoskopik muayene ile gırtlak fonksiyonları incelenmekte ve gırtlağın altına inilerek hava borusu endoskopisi yapılmaktadır. Poliklinikte yapılamaması durumunda ise, ameliyathanede genel anestezi altında endoskopi işlemi yapılmaktadır. Boynunda kitle olan, gırtlakta kanser şüphesi olan veya boynuna radyoterapi almış olan hastalarda tomografi çekilmesi gerekmektedir. Hastalarda ek akciğer problemleri de araştırılmaktadır. Hava yolu darlıkları, cerrahi yöntemlerle tedavi edilmektedir. Cerrahi tedaviler, endoskopik yöntemler ve açık cerrahi yöntemler olarak 2’ye ayrılmaktadır. Çift taraflı ses teli felçlerinde ise, ses teli arkasına uygulanan lazerli cerrahi yöntemler de kullanılmaktadır. Bu sayede hastalara nefes alma rahatlığı sağlanmaktadır.
Üst Solunum Yolu Hastalıklarından Korunmak Önemli!
Hava yolu darlığı tedavi sonrası nadiren tekrarlayabilmektedir. Bazı hastalarda cerrahi tedavilere rağmen, boyundan hava deliği açmak gerekmektedir. Hava yolu darlığı olan hastalar, entübasyon ve yoğun bakım yatışları gibi durumlarda, mutlaka doktorlarını bilgilendirmelidir. Hastaların üst ve alt solunum yolunu ilgilendiren enfeksiyonlardan korunması gerekmektedir. Ayrıca, sigara ve alkol kullanılmaması, reflü şikayetlerinin de mutlaka azaltılması gerekmektedir. Tedavi sonrası hastalar, hafif tempolu yürüyüş yapmalı, hafif beslenmeli ve bol su tüketimine özen göstermelidir.