11. Yargı Paketi Meclis’te: 55 bin mahkuma tahliye

11. Yargı Paketi, infaz süreleri, suçla mücadele, GSM hatları ve GSS borçlarına ilişkin geniş kapsamlı değişiklikler içeriyor.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan 11. Yargı Paketi, hem ceza infaz sisteminde hem de günlük hayatı yakından ilgilendiren birçok alanda önemli değişiklikler öngörüyor. Düzenleme ile özellikle infaz sürelerinde yapılacak değişiklikler sayesinde ilk etapta 50-55 bin mahkumun tahliye edilmesi, ilerleyen dönemde ise bu sayının 90 bine kadar çıkması bekleniyor.

AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, paketin detaylarını kamuoyuyla paylaşırken temel hedefin suç örgütleriyle daha etkin mücadele etmek, magandalık ve trafik şiddeti gibi kamu düzenini bozan fiillere ağır yaptırımlar getirmek ve infaz uygulamalarındaki eşitsizlikleri gidermek olduğunu söyledi. Güler, gençleri hedef alan organize suç örgütlerine karşı daha sert adımlar atılacağını, meskun mahalde silahla ateş etme ve düğünlerde havaya ateş açma gibi eylemlerin cezasının artırılacağını, bu fiillerin toplu alanlarda işlenmesi halinde verilecek cezanın yarı oranında yükseltileceğini açıkladı.

Yargı paketinin bir diğer önemli başlığı trafikte yaşanan yol kesme ve araç durdurma olayları oldu. Son dönemde sık sık gündeme gelen bu görüntüler için yeni bir suç tanımı getirilirken, bir aracı zorla durduran, hareket etmesini engelleyen kişilere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilmesi öngörülüyor. Taksirle yaralama suçunda da ceza miktarları artırılarak daha caydırıcı bir yapı kurulması hedefleniyor.

Kiralık araçlara yönelik suçlarda yaşanan artış da teklifin kapsamına alındı. Kiraya verilen araçların parçalanarak satılması, sahte işlemlerle el değiştirmesi veya değişik suçlarda kullanılması gibi eylemlere karşı daha ağır yaptırımlar getiriliyor. Güveni kötüye kullanma suçunun konusunun motorlu kara, deniz veya hava taşıtı olması halinde öngörülen cezalar yükseltiliyor ve kiralık araç üzerinden kurulan suç düzeneklerine karşı daha sıkı bir yasal çerçeve kuruluyor.

Bilişim sistemleri kullanılarak işlenen suçlarda bankalara yeni bir yetki tanınıyor. Buna göre suçta kullanıldığı yönünde güçlü şüphe bulunan banka hesapları, ilgili bankalar tarafından 48 saate kadar askıya alınabilecek. Hesap sahibi veya muhatap kişinin onayı halinde hesap yeniden işleme açılabilecek. Suçta kullanıldığı belirlenen paraya ise doğrudan el konulması için ek tedbirler getiriliyor. Böylece özellikle dolandırıcılık ve siber suçlarda para akışının hızlı bir şekilde kesilmesi amaçlanıyor.

1. Yargı Paketi, milyonlarca kişiyi ilgilendiren önemli bir adımı da Genel Sağlık Sigortası prim borçları konusunda atıyor. Düzenleme ile 2015-2016 yıllarına ait GSS prim borçlarının asıl ve ferileriyle birlikte tahsilinden vazgeçilmesi ve bu borçların silinmesi öngörülüyor. Böylece geçmiş döneme ait borç yükü nedeniyle sağlık hizmetine erişimde sorun yaşayan vatandaşların rahatlatılması hedefleniyor.

Teklifte GSM hatlarına ilişkin dikkat çeken sınırlamalar da yer alıyor. Artık GSM hattı abonelikleri yalnızca çipli kimlik kartı ile yapılabilecek ve kişi başına alınabilecek hat sayısına sınırlama getirilecek. Ölen kişilere ait telefon hatlarının üç ayda bir kontrol edilmesi, aktif olmayanların ise kapatılması sağlanacak. Yabancı uyruklu kişiler tarafından kullanılan mobil hatlara belirli standartlar getirilecek; diplomatik ilişkiler ve yabancı misyon görevlileri bu düzenlemelerin dışında tutulacak. Bu adımlarla hem kimlik hırsızlığı hem de sahte hatlar üzerinden işlenen dolandırıcılık ve terör bağlantılı suçların önüne geçilmesi amaçlanıyor.

Pakette, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararları doğrultusunda Avukatlık Kanunu’nda da değişiklik yapılıyor. Avukatlara yönelik disiplin hükümleri, yüksek mahkemenin iptal ettiği maddeler dikkate alınarak yeniden düzenleniyor ve meslek disiplinine ilişkin daha net bir çerçeve çiziliyor.

En çok merak edilen başlıklardan biri ise infaz düzenlemesine ilişkin kısım oldu. Pandemi döneminde hayata geçirilen ve kamuoyunda “Covid-19 düzenlemesi” olarak bilinen infaz uygulamalarının, zaman içinde hükümlüler arasında eşitsizliğe yol açtığı eleştirileri uzun süredir gündemdeydi. 31 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla cezaevinde bulunanlar bu düzenlemeden yararlanabilirken, aynı tarihte işlenmiş suçlarda yargılaması geç sonuçlanan ve cezası daha sonra kesinleşen kişiler aynı imkandan yararlanamamıştı. Yeni teklif, bu eşitsizliği gidermek için Covid-19 dönemine ilişkin infaz düzenlemesini yeniden ele alıyor.

Buna göre 31 Temmuz 2023 tarihi ve öncesinde işlenen suçlar nedeniyle hüküm giyenler, üç yıl daha erken açık ceza infaz kurumuna ayrılabilecek ve denetimli serbestlikten daha geniş şekilde yararlanabilecek. Böylece hem cezaevlerindeki yoğunluğun azaltılması hem de aynı tarihte işlenen suçlarda ortaya çıkan infaz farklılıklarının giderilmesi hedefleniyor. İlk etapta yaklaşık 54-55 bin mahkumun düzenlemeden yararlanacağı, sürecin zaman içinde 90 bine yakın hükümlüyü kapsayabileceği belirtiliyor.

1. Yargı Paketi, Meclis komisyon ve Genel Kurul sürecinin ardından kabul edilmesi halinde yürürlüğe girecek. Düzenlemenin tamamen yasalaşmasıyla birlikte hem ceza adalet sisteminde hem de vatandaşların günlük hayatını ilgilendiren pek çok alanda yeni bir dönem başlayacak.

Haber: Abdurrahman REYHANLI