“Gaza City’yi terk edin” çağrısı
Ne oldu?
IDF, “yakında yoğunlaşacak operasyonlar” gerekçesiyle Gaza City’den güneye tahliye çağrısını yineledi; uyarılar kısa mesajlar, bildiriler ve hoparlör anonslarıyla duyuruldu.
Uluslararası ajanslar, bunun şehri ele geçirme hedefi doğrultusunda yeni bir aşamaya işaret ettiğini bildirdi. AP; kentin bazı bölgelerinin “kırmızı bölge” olarak ilan edildiğini ve şiddetli çatışmaların beklendiğini aktardı.
İsrail, son haftalarda Gaza City’nin yaklaşık %40’ını kontrol ettiğini söylerken, yeni uyarıların ardından güneye geçenlerin sayısına ilişkin çelişkili rakamlar veriliyor.
İsrail’in resmî söylemi
IDF’ye göre amaç, Hamas’ın şehir içindeki askerî altyapısını dağıtmak; tahliye edilen sivillerin el-Mawasi’de saha hastaneleri, su ve gıda dağıtımı gibi sınırlı hizmetlere ulaşacağı belirtiliyor. Buna karşın geçmişte “güvenli” denilen alanların da vurulmuş olması, güvenlik vaatlerine ilişkin kuşku yaratıyor.
Sahadaki insani tablo ve uyarılar
Birleşmiş Milletler’e bağlı OCHA ve Kızılhaç (ICRC), Gaza City’nin kitlesel tahliyesinin mevcut koşullarda “güvenli ve onurlu biçimde mümkün olmadığını” vurguluyor: altyapı yıkımı, gıda-su-barınma eksiklikleri ve devam eden bombardıman nedeniyle kırılgan sivillerin hareket etmesi dahi riskli.
Bölgesel tepkiler
Mısır, “Filistinlilerin zorla yerinden edilmesi”ne karşı kırmızı çizgi ilanını yineledi; Dışişleri Bakanı Bedr Abdülatty, “göçün ‘gönüllü’ olduğu” söylemini “saçmalık” olarak nitelendirdi ve bunun uluslararası hukuka aykırı olduğunu söyledi. Kahire, geniş çaplı göçün Sina’ya yönelmesine izin vermeyeceğini belirtti.
Can kayıpları ve yıkım
Savaşın başlangıcı olan 7 Ekim 2023 saldırılarında İsrail’de yaklaşık 1.200 kişi hayatını kaybetmiş, 250 rehine alınmıştı. Gazze’de ise Filistin Sağlık Bakanlığı verilerine göre can kaybı 64 binin üzerine çıktı; kıtlık riski büyürken Gaza City için “açlık” uyarıları sürüyor. (İsrail, “soykırım” suçlamalarını reddediyor; operasyonlarını öz savunma olarak niteliyor.)
Tarafların iddiaları
İsrail: Hamas’ın sivilleri kalkan olarak kullandığını, tahliye koridoru sunduğunu ve el-Mawasi’de insani hizmet sağladığını savunuyor.
Filistinli yetkililer ve yardım kuruluşları: Güvenli geçişin fiilen sağlanmadığını, “kitle hâlinde tahliyenin” yeni bir felaket doğuracağını; hasta, yaşlı ve çocukların hareket kabiliyetinin sınırlı olduğunu belirtiyor.
Neden kritik?
Askerî uzmanlara göre kent merkezinde yaya birlikleri ve zırhlılarla blok-blok ilerleme, siviller için en yüksek riski yaratıyor. Gazze gibi yüksek yoğunluklu kentsel alanda “temas” arttıkça yanlış hedefleme ve ikincil patlamalar gibi tehlikeler büyüyor. Bu nedenle tahliye-insani erişim düzeneklerinin gerçek anlamda işlemesi hayati. (ICRC’nin “mümkün değil” vurgusu bu bağlamda öne çıkıyor.)
Sırada ne var?
Genişleyen kara operasyonu: IDF’nin, Gaza City’nin kalan bölgelerini kuşatıp temizleme niyetinde olduğu değerlendiriliyor.
Diplomasi: Bölge ülkeleri ve arabulucular (Katar-Mısır-ABD) ateşkes ve rehineler-tutuklular dosyasında yeniden temas arıyor; ancak tarafların asgarî koşullarında derin ayrışmalar var.
İnsani koridor tartışması: BM kurumları, gerçek bir tahliye için güvenlik teminatı, yakıt-ilaç-gıda akışının kesintisiz sağlanması ve saha erişimi talep ediyor.
Haber: Abdurrahman REYHANLI