Tarihte bugün: Son Padişah Vahdettin İstanbul’dan kaçtı

Osmanlı Devleti’nin son padişahı VI. Mehmed Vahdettin, 1 Kasım 1922’de Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından saltanatın kaldırılması kararı alınmasının ardından, 17 Kasım 1922 sabahı İstanbul’dan ayrıldı. Böylece hem Osmanlı hanedanının siyasi iktidarı sona erdi, hem de Osmanlı monarşisi fiilen tarihe karıştı. Vahdettin, İstanbul’daki gelişmeler ve kendi güvenliğiyle ilgili endişeleri nedeniyle İstanbul’daki İngiliz makamlarıyla temas kurdu. Padişah, “can güvenliği kalmadığı” gerekçesiyle şehri terk etmek istediğini bildirdi. Bunun üzerine İngilizler, Vahdettin’in İstanbul’dan ayrılması için “Malaya” adlı İngiliz savaş gemisini tahsis etti.

Dolmabahçe’den ayrılış ve Malaya zırhlısına binişi

Tarihi kayıtlara göre Vahdettin, sabah saatlerinde saraydan ayrılarak gizlice Dolmabahçe’den İngiliz savaş gemisine geçti. Yanında yakın birkaç kişi, sınırlı miktarda eşya ve bazı resmi evraklar bulunuyordu. Vahdettin’in İstanbul’u terk edişi, Osmanlı başkentinde ve Anadolu’da farklı tepkilerle karşılandı. Millî Mücadele’yi yürüten Ankara hükümeti, bu gidişi “kaçış” olarak değerlendirdi. Saray çevreleri ise bunu “kendi hayatını ve ailesini koruma çabası” olarak savundu.

Saltanat bitti, hilafet bir süre daha devam etti

Saltanatın kaldırılmasıyla birlikte Osmanlı padişahlığı sona erdi ancak hilafet kurumu bir süre daha devam etti. TBMM, Vahdettin’in ülkeyi terk etmesinin ardından, Osmanlı hanedanından Abdülmecid Efendi’yi “halife” seçti. Böylece Abdülmecid, “Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ve son halifesi” unvanını aldı.

Ancak yeni kurulan Cumhuriyet rejiminde hilafet makamının da uzun süre yaşaması mümkün olmadı. 3 Mart 1924’te hilafet kaldırıldı, Osmanlı hanedanı yurt dışına çıkarıldı ve Osmanlı Devleti’ne ait tüm geleneksel siyasi kurumlar resmen sona erdirildi.

Sürgün yılları

İstanbul’dan ayrıldıktan sonra önce Malta’ya, ardından da Hicaz ve İtalya’nın San Remo kentine giden Vahdettin, hayatının geri kalanını sürgünde geçirdi. Vahdettin’in İstanbul’u terk ettiği 17 Kasım 1922 tarihi, hem Osmanlı tarihinin kapanış sayfalarından biri hem de Türkiye’de yeni bir dönemin kesin başlangıcı olarak kabul ediliyor.

Haber: Abdurrahman REYHANLI

Kilis Belediyesi’nden merdiven altı imalathanelere baskın