Kilis’in Tekke Mahallesi’nde, Cumhuriyet Alanı'nda yer alan ve halk arasında “Ak Tekke” ya da “Ak Tekye” olarak bilinen tarihi Mevlevihane, Osmanlı’dan günümüze ulaşan nadir yapılardan biri olarak kültürel mirasımıza ışık tutuyor. Günümüzde cami olarak kullanılan bu yapı, hem mimari özellikleri hem de tarihî değeriyle dikkat çekiyor.
OSMANLI’DAN GÜNÜMÜZE UZANAN MANEVİ MİRAS
Osmanlı döneminde Anadolu genelinde 90’a yakın Mevlevihane bulunurken, günümüze yalnızca 32’si ulaşabildi. Kilis Mevlevihanesi, bu nadide yapılardan biri olarak öne çıkıyor. Tarihi belgelerde “Kilis Mevlevihane Mescidi” olarak geçen yapı, Evliya Çelebi'nin “Asitane-i Hazret-i Mevlana” ifadesiyle andığı önemli Mevlevihaneler arasında yer alıyor.
MİMARİ ZARAFETİYLE BÜYÜLÜYOR
“Ak Tekke” ismini, düzgün kesme taşlardan (beyaz, sarı ve sarımtrak tonlarda) inşa edilmiş olmasından alıyor. Kare plan üzerine kurulu yapı, dört ana ayağın taşıdığı merkezi kubbesi ve köşe kubbeleriyle klasik Mevlevihane mimarisinin zarif örneklerinden birini sunuyor.
Onikigen kasnak üzerine oturtulmuş kurşun kaplı kubbe, dışarıdan payandalarla desteklenirken, batı cephesindeki yuvarlak pencere ve sekizli pencere dizisi yapıya estetik bir görünüm kazandırıyor. Güney cephesinde altlı üstlü pencereler, doğuda altı pencere, kuzey cephesinde ise sade, penceresiz bir tasarım dikkat çekiyor.
İÇ MEKÂNDA SANATSAL DOKUNUŞLAR
Yapının iç mekânında sivri kemerli mihrap nişi, bitkisel ve geometrik desenlerle süslenmiş. Mukarnas dolgulu mihrap, hem işlevsel hem de sanatsal özellikler taşıyor. Kandil yerleştirilebilecek konsollar ve duvarlarda yer alan toplam altı dolap nişi, yapının fonksiyonelliğini artırıyor.
Batı ve güney duvarlarındaki nişlerde yer alan mukarnaslar ve geçişlerdeki zarif süslemeler, Mevlevi döneminin izlerini taşırken, sonraki dönemlerde yapılan katkılar da mimari bütünlüğü zenginleştiriyor.
RESTORASYON BEKLİYOR
Bugün cami olarak hizmet vermeye devam eden Ak Tekke Mevlevihanesi, kültürel mirasın yaşatılması adına büyük önem taşıyor. Yerli halkın yanı sıra tarih meraklılarının da ilgi odağı olan bu yapı, kapsamlı restorasyon çalışmalarıyla daha görünür hâle getirilmeyi bekliyor.