Kilis’te yıllardır süregelen bağcılık geleneği, sadece lezzet ve verim açısından değil; aynı zamanda kültürel miras ve ekonomik değer açısından da büyük önem taşıyor.
Kilis'te pekmez, bastık, sucuk gibi ürünlerin yapıldığı üzüm çeşitlerinden şu an sadece 4-5 tanesi kalmış durumda.
Son yıllarda Kilis'te bağcılığın eski cazibesini yitirmesi ve üzümün para etmemesi sebebiyle Kilis'te bağların önemli bir bölümü zeytine çevrilmiş durumda.
Kilis'te daha önceleri 40'tan fazla üzüm çeşidi bulunuyordu. Bunlar arasında çok bilinenler Kilis karası (Horozkarası), Dımışkı, Şirelik (dökülgen), Humusu, İnek memesi idi.
İşte bu 42 çeşit üzümün isimleri:
1-Tahannebi,
2-Kilis karası,
3-Yörük karası,
4- bertiz kabarcığı,
5-hatun parmağı,
6- tümtümü,
7-kara azezi,
8-saçalı azezi,
9-Antep karası,
10-Adana karası,
11-öküz karası,
12-Muhammediye,
13- kızlar tahtası,
14- künefi,
15-dımışkı,
16-nebi bede,
17-peygamber üzümü,
18-kuş üzümü
19-horoz yüreği,
20-Besni ağ üzümü,
21-cardinal üzümü,
22-beyaz sergi üzümü
23-ihtiyar çökerten üzümü,
24-tilki üzümü,
25-helvacı üzümü,
26-kokulu çavuş üzümü,
27-şiko kozak beyazı üzümü,
28-pembe çekirdeksiz üzüm,
29-pembe germe üzümü,
30-sultani üzümü,
31-perlete üzümü,
32-aramükeri üzümü,
33-öküz gözü üzümü,
34-şam üzümü,
35-şarabi üzümü,
36-yediveren üzümü,
37-urumu üzümü,
38-horoz karsı üzümü,
39-şirelik üzümü,
40-hommusu üzümü,
41-Dökülgen üzümü (bundan pekmez yapılır),
42-Hönüsü üzümü
(İbrahim GÜNEŞ)
----