Geçen yıl şubatta açıklanan 5 yıllık Hayvancılık Yol Haritası'nın adım adım hayata geçirildiğini vurgulayan Yumaklı, "İlk kez açıkladığımız 3 yıllık destekleme modeli sayesinde damızlık materyalde çok önemli bir mesafe katettik. Hedefimiz, dişi damızlık materyalin ari işletmelerimizden karşılanmasıydı. Bu özellikle kaliteli üretim anlayışımız için çok önemli bir başlıktı. Sütçü ırklarda dişi sperma kullanımı oranı da bu süre içinde yaklaşık yüzde 25 artmış durumda. Bu, ülkemiz için son derece ümit verici bir sonuç." diye konuştu.
Bakan Yumaklı, elde edilen verilerle süt hayvancılığında istenilen hedeflere ulaşıldığını ifade ederek, bu çerçevede kaliteli süt üretiminin de arttığını söyledi.
Süt hayvancılığı ile besi hayvancılığını birbirinden ayırıp, sütü sütçü ırktan, eti etçi ırktan elde etme hedeflerinin bulunduğuna dikkati çeken Yumaklı, "Süt üretiminde herhangi bir sorunun olmadığını hatta süt arzımızın fazla olduğunu buradan ifade etmek istiyorum." değerlendirmesinde bulundu.
"DAHA FAZLA VE KALİTELİ ET ÜRETEN HAYVANLAR ELDE EDECEĞİZ"
Yumaklı, kırmızı et konusunda ana hedeflerinin yerli üretimi geliştirmek ve ithalat konusunu gündemlerinden çıkarmak olduğunu, bu hedef doğrultusunda yol haritasının bütün başlıklarını teker teker hayata geçirmeye başladıklarını bildirdi.
Türkiye'deki anaç hayvan sayının artması gerektiğine işaret eden Yumaklı, Hayvancılıkta Üretimi Geliştirme Projesi ile Et ve Süt Kurumunun tedarik ettiği anaç hayvanların, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün (TİGEM) Iğdır ve Şanlıurfa'daki çiftliklerinin damızlık merkezi haline getirildiğini anlattı.
Bakan Yumaklı, Kırsalda Bereket Hayvancılığa Destek Projesi ile TİGEM bünyesinde kaliteli etçi ırk damızlıklarının üreticilere uygun şartlarda verilmeye başlandığını belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Bugün etçi ırk hayvanlarımızın sayılarının artırılması ve et arzının çok daha fazla oranda yerli kaynaklardan karşılanmasında yeni bir sayfa açacak başka bir projemizi kamuoyumuza duyurmak için buradayız. Burada, süt üretimimizin omurgasını oluşturan, yüksek damızlık niteliği taşıyan sütçü ırklarımızı yine tutuyor, onları adeta bir 'gen bankası' olarak koruyoruz. Bunların dışında kalan, soy kütüğüne kayıtlı olmayan, sayısı yaklaşık 1 milyona yakın olan dişi sütçü ırk sığırlarımızı, etçi ırklarla melezleyeceğiz. Böylece sütçü ırka göre daha fazla ve kaliteli et üreten hayvanlar elde edeceğiz. Üreticimizin gelirini artırmış olacağız."
2026'DA 200 BİN YENİ ETÇİ IRK HAYVAN ÜRETİCİDEN KARŞILANACAK
Projeye giren üreticilere destek olunacağını, etçi ırk spermasıyla doğan her buzağıya ilave destek sağlanacağını vurgulayan Yumaklı, şunları kaydetti:
"Bu adımlar sayesinde 2026'dan itibaren 200 bin yeni etçi ırk hayvanı kendi üreticimizden karşılayacağız. Bunun yaklaşık proje bedeli her yıl ortalama 8 milyar lira civarında olacak. Dünyada benzer örnekler var. Bugün ABD'de bu projenin benzeri uygulanıyor. Onlarda da üretilen kırmızı etin yaklaşık yüzde 23'ü sütçü ve etçi ırkların melezlenmesinden oluşuyor."
PROJEYE İLİŞKİN DETAYLAR
Türkiye'nin ihtiyacı olan besilik materyalin yerli yetiştiriciler tarafından üretilmesini amaçlayan proje, 2025-2028 döneminde uygulanacak.
Yetiştiricilerin buzağı desteği başvurusu dışında ilave proje başvurusu yapmasına gerek olmayacak. Bakanlık kayıt sistemlerinden proje kapsamına alınacak hayvanlar ile yapılacak suni tohumlama ve kullanılacak sperma takip edilecek.
Bakanlıkça belirlenen damızlık üretimi dışındaki Holstein ırkı süt sığırı hayvanlarına etçi ırk sperması kullanan ve bundan yavru alan yetiştiricilere, suni tohumlama uygulama desteği yüzde 50 fazla ödenecek. Örneğin, 2024 yılı için temel destek 1000 lira iken bu projeden buzağı elde eden yetiştiriciler 1500 lira ayrıca destek alacak. Eğer cinsiyeti belirlenmiş erkek sperma kullanmış ise bu destek 2000 liraya çıkacak. Ayrıca bu hayvanların besi süreleri sonunda besilik erkek sığır desteği 4 kat fazla ödenecek. Besilik sığır temel desteği hayvan başına 500 lira, etçi ırk ilave desteği 500 lira, projeden elde edilen erkek besilik hayvanlara bu miktar 2 bin lira olarak uygulanacak.
SONBAHARDA UYGULAMAYA ALINACAK
Proje, bu yılın sonbaharından itibaren uygulanmaya başlanacak. İlk yavruların Haziran 2026'dan itibaren alınması planlanıyor. Bu yavruların besilik materyal olarak kullanımı da bu tarihlerden sonra başlayacak.
Bu hayvanlardan elde edilecek hayvanların daha yüksek et verimi sayesinde daha fazla et üretilmiş olacak. Dolayısıyla 2026-2027-2028 yıllarında ortalama 200 bin hayvana denk gelen miktarlarda daha fazla et üretimi gerçekleşmesi bekleniyor.
Böylece bu miktarda daha az besilik ithal edilmiş olacak. Yıllar itibarıyla diğer tedbirlerle birlikte besilik materyal ihtiyacının tamamen yerli üreticiden karşılanması hedefleniyor.