Karanfil Çiçeği Kilis İçin Bir Sembol Olmalı

Metin MERCİMEK

 “Kilis insanı çiçeklere öylesine önem vermiş ki, bir taraftan türkülere mal etmiş, diğer taraftan da “12 Nisan Çiçek Bayramını kutlamıştır. Eski yıllarda çocuklar, ev ev dolaşarak çiçek toplarlarmış. Toplanan bu çiçekler cadde, sokak ve iş yerlerinde sergilenir böylece çocuklarda da Çiçek Bayramı’na bir şenlik katarlarmış. 12 Nisan Çiçek Bayramı’nı bu yıl kutlayamadık, inşallah 2026'da birlikte Kilis’te kutlayacağız. İşte Kilis’te çok tutulan çiçeklerden biri de karanfildir. Kilis Vakfı yönetim kurulu olarak, Kilis insanı tarafından çok sevilen ve etkili olan karanfil çiçeğinin, birçok etkinliklerde yer almasını istiyoruz.”

Ali ALCELLAT

İstanbul Kilis Vakfı Başkan Yardımcısı

Çiçeklerin güzel görünümü ve hoş kokusu, yüzyıllardan beri insanların ilgisini çok çekmiştir. Yapılan araştırmalara göre, dünyada 2,5 milyondan fazla çiçek çeşidi olduğu tespit edilmiştir. Her çiçeğin kendine göre bir yapısı ve özelliği vardır. Bazı çiçekler her gün açar, bazıları iki yılda bir çiçek verir, bambular gibi. Nergis çiçeği Alzheimer hastalığını tedavi etmek için ilaçlarda kullanılır. 17. yüzyılda lale soğanı altından daha değerli olmuş ve bir devre ismini vermiştir. Orkide’nin ise 25 bin çeşidi vardır.

Diğer çiçekler manalandırılmak suretiyle ayrı ayrı özellikler almıştır. Oysa karanfil, duygusal alanda daha tedbirli, daha cesaretlidir. Yani aşkı sevgiyi hüsrana uğratacak kadar ileri götürür. Karanfil renklerine gelince, Koyu Kırmızı Karanfil (kalbimi kırdın), Kırçıllı Karanfil (üzgünüm, ama bitmeli), Pembe Karanfil (seni unutmayacağım) anlamı ifade eder. 

Karanfil çiçeği konusunda Kilis insanı hiç boş durmamış, evlerinin önündeki saksı ve ekinliklere devamlı karanfil ekmiş ve bunun hoş kokusuyla, görünümüyle nice mani dörtlükler ortaya koymuştur. Kültürümüzde bazı karanfil manilerinde, Kilis Ağzı öylesine açık ve seçik bir şekilde kullanılmış ki, örneğin, unutulmaya yüz tutmuş olan ‘Şappadak’ sözcüğü burada hemen karşımıza esprili bir şekilde çıkmaktadır. Şimdi bu güzel ve anlamlı dörtlüğü birlikte görelim:

KARANFİLİM ÜÇ BUDAK

YARİ ÖPTÜM ŞAPPADAK

BİR DAHA ÖPÜM DERKEN

GÖRÜM GELDİ ŞAPPADAK.

Kilis insanı, bazen karanfile olan derin sevgisini, hoş kokusunu bertaraf ederek aşkı, sevgiyi, özlemi ön plana almış ve bunu şu mani dörtlükte dile getirmiştir:

KARANFİL BOYUN NEYLER

GÜZEL KOKUYU N’EYLER

İKİ BAŞ BİR YASTIKTA

O BAŞ UYKUYU NEYLER.

Yine Kilis insanı aşkı, sevgiyi, hasreti karanfille bağdaştırarak manilerimizde harika bir şekilde göstermeyi başarmıştır. Bu konudaki anlamlı dörtlüğü birlikte görelim:

KARANFİLİ SALLARIM

AÇILMAYA KORKARIM

DESELER YARİN GELOR

ÖLÜ OLSAM KALKARIM.

Diğer taraftan Kilis insanı manilerimizi, bir düşünceler zinciri içinde tasarlamış ve mantık çerçevesinde ele almıştır. Şimdi zekice tasarlanmış olan bu dörtlüğü beraber görelim:

KARANFİLİN MORUNA

VARMAM EMMİM OĞLUNA

ON ÇÜT BİLEZİK ALSA

YİNE GİRMEM KOYNUNA.

Yine hepimizin yakından bildiği gibi, Kilis’in simgesi haline gelen karanfil, ‘Kuru Kastel Akmıyor’ türküsünde çok güzel yer almıştır. Bu konuda Vakfımız Denetleme Kurulu Üyesi Metin Mercimek, Kuru Kastel yapıtını yeniden onarmış ve  mermerden bir tablet yaptırmak suretiyle çeşmenin üzerine yerleştirmiştir. Ayrıca bu mermer üzerine de şu anlamlı ibareyi yazdırmıştır: “SUSUZLUĞU YAŞAYAN KİLİS İNSANI, YETİŞTİRMİŞ OLDUĞU KARANFİL KOKUSUNDAN ESİNLENEREK ÖYLESİNE BİR TÜRKÜ YARATMIŞ Kİ, SUSUZLUĞU COŞKUYLA, SEVGİYİ KARANFİLLE SÜSLEMİŞ VE ‘KURU KASTEL AKMIYOR’ TÜRKÜSÜNÜ OLUŞTURMUŞTUR.” Şimdi Kuru Kastel için yazılan ve dillerden düşmeyen mani dörtlüğünü birlikte görelim:

KARANFİL DESTE GİDER

KOKUSU DOSTA GİDER

BENİM KALBİMDE SENSİN

SENİN KALBİNDE KİMLER.

İşte türkülere konu olan karanfil çiçeği, Kilis insanı üzerinde çok büyük bir etki yaratmış ve çeşitli manilere dönüşmüştür.  Kilis Vakfı Yönetim Kurulu heyeti olarak mani dörtlüklerini ortaya koyan Kilis insanlarını candan kutluyor ve Kilis’te önemli bir yer tutan karanfil çiçeğinin etkinliklerde yer almasını arzu ediyoruz.